THE PRESENT SİMPLE TENSE
İNDİKI SADƏ ZAMAN
İNDİKI ZAMANDA ADƏT HALINI ALMİŞ, DAİMI VƏ TƏKRAR BAŞ VERƏN HƏRƏKƏTLƏRI IFADƏ ETMƏK ÜÇÜN İŞLƏDİLIR,İİI ŞƏXSDƏ FEİLIN SONUNA –S/-ES ŞƏKİLÇİSI ARTİRMAQLA DÜZƏLIR.İİI ŞƏXSİN TƏKİNDƏN BAŞQA
BÜTÜN ŞƏXSLƏRDƏ FEİL EYNI FORMADA OLUR:
I GET UP REALLY EARLY AND PRACTİSE FOR AN HOUR OR SO MOST DAYS.
I USE THE İNTERNET JUST ABOUT EVERY DAY.
BU ZAMANİN SUALIDO? ( İİI ŞƏXSİN TƏKİNDƏ – DOES? ) İLƏ DÜZƏLIR.
| DO | YOU | SPEAK | ENGLISH? |
DOES İLƏ SUAL VERDİKDƏ FEİLIN SONUNDAKI – S (ES) ŞƏKİLÇİSI DÜŞÜR.
BU ZAMANİN İNKARI DO NOT ( DON’ T ), İİI ŞƏXSİN TƏKİNDƏ İSƏ DOESN NOT ( DOESN’ T) İLƏ DÜZƏLIR. DOESN’ T DAN SONRA
FEİLIN SONUNDAKI –S (ES) DÜŞÜR.
| YOU | DON’T | SPEAK | ENGLISH | SƏN İNGİLISCƏ DANİŞMİRSAN. |
| SHE | DOESN’T | SPEAK | ENGLISH | O (QADİN) İNGİLISCƏ DANİŞMİR. |
PRESENT SİMPLE ZAMAN FORMASİNDA CÜMLƏ ÜZVLƏRİNƏ SUAL VERƏRKƏN MÜBTƏDA VƏ ONUN TƏYİNİNİN SUALINDAN BAŞQA BÜTÜN SUALLARDA DO / DOES KÖMƏKÇI FEİLLƏRI MÜBTƏDADAN QABAQ İŞLƏNİR:
YOU SPEAK ENGLISHEVERY DAY.
DO YOU SPEAK ENGLISH EVERY DAY?
İT NEVER RAİNS İN THİS PART OF THE DESERT
TƏBİƏT HADİSƏLƏRİ, ÜMUMI HƏQİQƏTLƏR, FAKTLAR, ATALAR SÖZLƏRİNI TƏSVİR ETMƏK ÜÇÜN İŞLƏDİLIR:
IF YOU HEAT WATER TO 100°C, İT BOİLS,STUDENTS DON’T GENERALLY HAVE MUCH MONEY.
GƏLƏCƏKDƏ BAŞ VERƏCƏK HƏRƏKƏTLƏR ÜÇÜN ZAMAN VƏ ŞƏRT BUDAQ CÜMLƏLƏRİNDƏ (IF AND WHEN
CLAUSES).
İ’LL TELL YOU AS SOON AS HE COMES.
IF THE TEMPERATURE GOES DOWN, YOU WİLL HAVE TO PUT ON YOUR WARM JACKET.
BELƏ BUDAQ CÜMLƏLƏRİN BAŞ CÜMLƏSİNDƏKI FEL GƏLƏCƏK ZAMANDA, ƏMR ŞƏKLINDƏ VƏ YA İNDİKI ZAMANDA
OLUR.
WE HAVE TO DO SOMETHİNG ABOUT İT BEFORE İT İS TOO LATE.
DON’T DO İT TİLL I COME.
LAKİN WHEN VƏ IFİLƏ BAŞLANAN MÜBTƏDA, XƏBƏR VƏ TAMAMLIQ BUDAQ CÜMLƏLƏRİNDƏ GƏLƏCƏK ZAMAN
İŞLƏNƏ BİLIR.
THE QUESTİON İS WHEN HE’LL ARRİVE.
HE HAS TOLD ME WHEN HE’LL ARRİVE.
BƏZI HALLARDA İNDİKI SADƏ ZAMAN PROQRAM, CƏDVƏL VƏ YA OXŞAR HADİSƏLƏR HAQQİNDA DANİŞARKƏN
GƏLƏCƏK SADƏ ZAMANİN ƏVƏZİNƏ İŞLƏNİR.
MY PLANE LEAVES AT TWO O’CLOCK.
THE SUMMER TERM STARTS ON APRİL 10TH.
THE SUN RİSES AT 6.13 TOMORROW.
AS LONG AS BİRLƏŞMƏSİNDƏN SONRA GƏLƏCƏKDƏ HƏR-HANSI BİR FİKRI IFADƏ ETMƏK ÜÇÜN İNDİKI SADƏ ZAMANİŞLƏNİR.
AS/SO LONG AS ÇOX VAXT ŞƏRT CÜMLƏLƏRİNDƏ İŞLƏNİR-
YOU CAN TAKE MY CAR AS/SO LONG AS YOU DRİVE CAREFULLY.
ARDİCİL BAŞ VERƏN TAMAMLANMİŞ HƏRƏKƏT VƏ HADİSƏLƏRI IFADƏ ETMƏK ÜÇÜN NÜMAYİŞ, ŞƏRH, TƏLIMAT
VƏ HEKAYƏLƏRDƏ:
İN THE FİLM, THE TEA LADY FALLS İN LOVE WİTH THE PRİME MİNİSTER.
HE PASSES TO TAYLOR, TAYLOR SHOOTS – AND İT’S A GOAL!
GENERALLY, MAİNLY, NORMALLY, USUALLY, TRADİTİONALLY, I APOLIGİZC, I ADVİSE, I İNSİST, I AGREE, I REFUSE, I HOPE, I SUGGEST VƏ S. IFADƏLƏRI DƏ ADƏTƏN BU ZAMANDA İŞLƏDİLIR.
ZAMAN ZƏRFLƏRİ:
| GENERALLY NORMALLY ALWAYS | EVERY WEEK |
| NEVER USUALLY | ONCE A WEEK |
| SOMETİMES | ONCE A YEAR |
| OFTEN | FREQUENTLY |
| SELDOM | RARELY|SCARCELY |
| EVERY DAY | FOREVER |
| EVERY MONTH | REGULARLY |
| EVERY YEAR ABOUT THREE TİMES A YEAR-TƏQRİBƏN İLDƏ 3 DƏFƏ NOW AND THEN: ƏVVƏL-AXİR FROM TİME TO TİME: VAXT AŞIRI EVERY OTHER DAY: HƏR NÖVBƏTI GÜN ALMOST EVERY DAY: DEMƏK OLAR Kİ, HƏR GÜN VERY OFTEN | TWİCE A WEEK |
MÜBTƏDA İLƏ XƏBƏR ARASİNDA İŞLƏNƏNLƏR:
ALWAYS – HƏMİŞƏ OFTEN – TEZ-TEZ SOMETİMES – BƏZƏN
USUALLY – ADƏTƏN RARELY – HƏRDƏN BİR SELDOM – ARA BİR NEVER – HEÇ VAXT
I USUALLY SLEEP LATE – MƏN ADƏTƏN GEC YATİRAM.
CÜMLƏNİN SONUNDA İŞLƏNƏNLƏR:
EVERY DAY – HƏR GÜN ONCE A DAY – GÜNDƏ BİR DƏFƏ
EVERY WEEK – HƏR HƏFTƏ ONCE A WEEK – HƏFTƏDƏ BİR DƏFƏ
EVERY MONTH – HƏR AY ONCE A MONTH – AYDA BİR DƏFƏ
EVERY YEAR – HƏR İL ONCE A YEAR – İLDƏ BİR DƏFƏ
EVERY SUMMER – HƏR YAY TWİCE A DAY – GÜNDƏ İKI DƏFƏ
EVERY SUNDAY – HƏR BAZAR TWİCE A YEAR – İLDƏ İKI DƏFƏ
EVERY MORNİNG – HƏR SƏHƏR THRİCE A WEEK – HƏFTƏDƏ ÜÇ DƏFƏ
İN THE MORNİNGS – SƏHƏRLƏR AT NİGHTS – GECƏLƏR
İN THE AFTERNOONS – GÜNORTALAR AT WEEKENDS – HƏFTƏ SONLARİ
İN THE EVENİNGS – AXŞAMLAR ON SUNDAYS – BAZAR GÜNLƏRİ
HE GOES TO SCHOOL EVERY DAY – O İŞƏ HƏR GÜN GEDİR.
QEYD: SONDA İŞLƏNƏN ZAMAN ZƏRFLƏRI BƏZƏN MƏNANI QÜVVƏTLƏNDİRMƏK ÜÇÜN CÜMLƏNİN ƏVVƏLINDƏ DƏ İŞLƏNƏ BİLIR.
EX: A LOT OF TOURİSTS COME TO AZERBAİJAN EVERY YEAR.
EVERY YEAR A LOT OF TOURİSTS COME TO AZERBAİJAN.
İNDİKI SADƏZAMAN ADƏTƏN AŞAĞİDAKI ZAMAN FORMALARI İLƏ UZLAŞİR:
| FUTURE SİMPLE+PRESENT SİMPLE | YOU WİLL SEE HİM WHEN HE COMES |
| İMPERATİVE SENTENCE +PRESENT SİMPLE | DON’T GO THERE IF HE DOESN’T COME. |
| FUTURE CONTİNUOUS +PRESENT SİMPLE | İ’LL BE WATCHİNG TV WHEN HE COMES |
| PRESENT PERFECT +PRESENT SİMPLE | IF YOU HAVE DONE YOUR LESSONS YOU CAN GO HOME. |
| FUTURE PERFECT +PRESENT SİMPLE | YOU WİLL HAVE SEEN HİM WHEN HE COMES HOME |
| PRESENT CONTİNUOUS +PRESENT SİMPLE | I THİNK THEY ARC WAİTİNG FOR ME İN THE ENTRANCE HALL. |
| PAST SİMPLE +PRESENT SİMPLE | DO YOU REMEMBER THE FAMİLY WE MET İN BAKI LAST YEAR? |
THE PAST SİMPLE TENSE
KEÇMİŞ SADƏ ZAMAN
VERB+-ED(OR-D)-HE WORKED FOR THE POLICE.
DİD NOT+VERB?-SHE DİD NOT WORK FOR THE POLICE.
DİD+MÜBTƏDA+VERB?-DİD SHE WORK FOR THE POLICE?
KEÇMİŞ SADƏ ZAMAN FORMASI KEÇMİŞDƏ BAŞ VERMİŞ VƏ İNDİKI ZAMANLA HEÇ BİR ƏLAQƏSI OLMAYAN HƏRƏKƏTLƏRI IFADƏ ETMƏK
ÜÇÜN, KEÇMİŞDƏ ARDİCİL BAŞ VERMİŞ HƏRƏKƏTLƏRI IFADƏ ETMƏK ÜÇÜN, KEÇMİŞDƏ ADƏTƏN VƏ TƏKRAR BAŞ VERMİŞ HƏRƏKƏTLƏRI IFADƏ ETMƏK ÜÇÜN, KEÇMİŞDƏ MÜƏYYƏN BİR ZAMAN PERİODUNU ƏHATƏ EDƏN HƏRƏKƏTLƏRI IFADƏ ETMƏK ÜÇÜN( BU ZAMAN
MÜDDƏTI CÜMLƏDƏ ADƏTƏN FOR, İN VƏ DURİNG SÖZÖNÜLÜ IFADƏLƏRDƏ GÖSTƏRİLIR), KEÇMİŞDƏ EYNI VAXTDA BAŞ VERƏN HƏRƏKƏTLƏRI BİLDİRMƏK ÜÇÜN İŞLƏDİLIR.
DÜZƏLDİLMƏSİ: BU ZAMANİN KÖMƏKÇI FELI DİD, ƏSAS FEİLI TƏSDİQDƏ FEİLINFEİL2, SUAL VƏ İNKARDA İSƏ FEİL1 FORMASI OLUR.
TƏSDİQDƏ – DİD KÖMƏKÇI FEİLI İŞLƏDİLMİR. FEİLIN FEİL2FORMASI İLƏ DÜZƏLIR. ŞƏXSƏ VƏ ZAMANA GÖRƏ DƏYİŞMİR. BÜTÜN ŞƏXSLƏRDƏ EYNI OLUR. DİLIMİZƏ “Dİ4”, “İRDİ4” KİMI TƏRCÜMƏ OLUNUR.
TƏSDİQ
YOU WORKED – SƏN İŞLƏDİN. YOU WORKED – SİZ İŞLƏDİNİZ.
SUALDA – DİD KÖMƏKÇI FEİLI MÜBTƏDADAN ƏVVƏLƏ KEÇİR. İNKARDA İSƏ DİD-DƏN SONRA “NOT” İNKAR HİSSƏCİYI ARTİRİLIR. BU ZAMAN FEİL FEİL1FORMASİNDA OLUR.
SUAL
DİD YOU WORK? – SƏN İŞLƏDİN? DİD YOU WORK? – SİZ İŞLƏDİNİZ?
İNKAR
YOU DİD NOT WORK – SƏN İŞLƏMƏDİN. YOU DİD NOT WORK – SİZ İŞLƏMƏDİNİZ.
QEYD: DİD NOT QİSA FORMADA DİDN’T KİMI YAZİLIR.
KEÇMİŞDƏ BAŞ VERMİŞ HADİSƏLƏRI BİLDİRMƏK ÜÇÜN İŞLƏDİLIR. BU ZAMAN AŞAĞİDAKI ZAMAN ZƏRFLIKLƏRİNDƏN İSTIFADƏ OLUNUR:
WE MET İN PARİS TWO YEARS AGO.
AFEW WEEKS AGO AWOMAN CALLED TO REPORT AROBBERY AT HER HOUSE.
YESTERDAY – DÜNƏN THE DAY BEFORE YESTERDAY – SRAĞA GÜN
İN 1990 – 1990-CI İLDƏ İN THE 19TH CENTURY – 19-CU ƏSRDƏ
İN THE PAST – KEÇMİŞDƏ THE NEXT DAY – ERTƏSI GÜN
İN CHİLDHOOD – UŞAQLIQDA İN YOUTH – GƏNCLIKDƏ
AGO – … BUNDAN ƏVVƏL JUST NOW – İNDİCƏ
ONCE – BİR DƏFƏ ONE DAY – BİR GÜN
LAST WEEK – KEÇƏN HƏFTƏ LAST YEAR – KEÇƏN İL
LAST NİGHT – KEÇƏN GECƏ LAST SUMMER – KEÇƏN YAY
WE WENT TO THE RİVER LAST WEEK – BİZ KEÇƏN HƏFTƏ ÇAYA GETDİK.
HE LEFT THE VİLLAGE TWO YEARS AGO – O KƏNDI İKI İL BUNDAN ƏVVƏL TƏRK ETDİ.
2) KEÇMİŞDƏ ADƏT HALINI ALMİŞ, TEZ-TEZ BAŞ VERƏN, TƏKRARLANAN HƏRƏKƏTLƏRI BİLDİRMƏK ÜÇÜN İŞLƏDİLIR. BU ZAMAN AŞAĞİDAKI ZAMAN ZƏRFLIKLƏRİNDƏN İSTIFADƏ OLUNUR:
REGULARLY EVERY SUMMER, JANET FELL İN LOVE.
A) MÜBTƏDA İLƏ XƏBƏR ARASİNDA İŞLƏNƏNLƏR:
ALWAYS – HƏMİŞƏ OFTEN – TEZ-TEZ SOMETİMES – BƏZƏN
USUALLY – ADƏTƏN RARELY – HƏRDƏN BİR SELDOM – ARA BİR NEVER – HEÇ VAXT
HE OFTEN VİSİTED HİS PARENTS – O TEZ-TEZ VALIDEYNLƏRİNI ZİYARƏT EDİRDİ.
B) CÜMLƏNİN SONUNDA İŞLƏNƏNLƏR:
EVERY DAY – HƏR GÜN ONCE A DAY – GÜNDƏ BİR DƏFƏ
EVERY WEEK – HƏR HƏFTƏ ONCE A WEEK – HƏFTƏDƏ BİR DƏFƏ
EVERY MONTH – HƏR AY ONCE A MONTH – AYDA BİR DƏFƏ
EVERY YEAR – HƏR İL ONCE A YEAR – İLDƏ BİR DƏFƏ
EVERY SUMMER – HƏR YAY TWİCE A DAY – GÜNDƏ İKI DƏFƏ
EVERY SUNDAY – HƏR BAZAR TWİCE A YEAR – İLDƏ İKI DƏFƏ
EVERY MORNİNG – HƏR SƏHƏR THRİCE A WEEK – HƏFTƏDƏ ÜÇ DƏFƏ
İN THE MORNİNGS – SƏHƏRLƏR AT NİGHTS – GECƏLƏR
İN THE AFTERNOONS – GÜNORTALAR AT WEEKENDS – HƏFTƏ SONLARİ
İN THE EVENİNGS – AXŞAMLAR ON SUNDAYS – BAZAR GÜNLƏRİ
YESTERDAY
– LAST NİGHT / LAST YEAR / LAST WEEK ETC.
– 2 YEARS AGO / FİVE HOURS AGO
-İN 1979 / İN THE 16TH CENTURY / İN THE PAST
– İN THE MİDDLE AGE / DURİNG 1950S
– AT 3 O’CLOCK YESTERDAY
-WHEN / WHİLE / AS / JUST AS BAĞLAYICILARI
– THİS TİME LAST YEAR / AT THİS MOMENT YESTERDAY / AT 4 O’CLOCK LAST NİGHT
DAVİD HAD A HORRİBLE DAY YESTERDAY
SHE WENT TO PARİS LAST YEAR.
3) KEÇMİŞDƏ ARDİCİL BAŞ VERƏN HƏRƏKƏTLƏRI BİLDİRMƏK ÜÇÜN İŞLƏDİLIR.
HE PUT ON HİS COAT AND WENT OUT – O PALTOSUNU GEYİNDI VƏ ÇÖLƏ ÇİXDİ. THEBURGLARCAMEİNTHROUGHTHEFRONTDOOR,PİCKEDUPTHEWOMAN’SHANDBAG,EMPTİEDİTOUT ANDSTOLEHERPURSE.
4) COĞRAFI KƏŞFLƏR VƏ İXTİRALAR KEÇMİŞ SADƏ ZAMANDA VERİLIR.
THE CHİNESE İNVENTED PAPER AND COMPASS.
ÇİNLILƏR KAĞİZI VƏ KOMPASI KƏŞF EDİBLƏR.
USED TO
USED TO YALNİZ KEÇMİŞ SADƏ ZAMANA AİD OLAN BİR IFADƏDİR. ÖZÜNDƏN SONRA HƏMİŞƏ FEİL1TƏLƏB EDİR. SUALI VƏ İNKARI DİD KÖMƏKÇI FEİLI İLƏ DÜZƏLIR. SUALDA DİD MÜBTƏDADAN ƏVVƏLƏ KEÇİR. İNKARDA İSƏ DİD-DƏN VƏ YA USED-DAN SONRA “NOT” İNKAR HİSSƏCİYI ARTİRİLIR. DİLIMİZƏ ARDİ2 KİMI TƏRCÜMƏ OLUNUR:DİD NOT USE VƏ YA USED NOT TO
EX: HE USED TO SPEAK LITTLE İN HİS CHİLDHOOD – O UŞAQLIQDA AZ DANİŞARDİ.
DİD HE USE TO SPEAK LITTLE İN HİS CHİLDHOOD? – O UŞAQLIQDA AZ DANİŞARDİ?
HE DİDN’T USE TO/USED NOT TO SPEAK LITTLE İN HİS CHİLDHOOD – O UŞAQLIQDA AZ DANİŞMAZDİ.
BƏZƏN DƏ WOULD +TO-SUZ MƏSDƏR BİRLƏŞMƏSI DƏ İŞLƏNƏ BİLƏR,BU ZAMAN YALNİZ TƏSDİQ CÜMLƏLƏRDƏ İŞLƏNİR VƏ USED TO-DAN FƏRQLI OLARAQ HƏRƏKƏTİN ARTİQ BAŞ VERMƏDİYİNI VURĞULAMİR:
WE USED TO WORK İN THE SAME OFFİCE AND WE WOULD OFTEN HAVE COFFEE TOGETHER.
I WOULD PLAY CRİCKET REGULARLY İN SCHOOL
SHE WOULD LEAVE THE DOOR UNLOCKED WHENEVER SHE WAS AT HOME
KEÇMİŞDƏ EYNI VAXTDA BAŞ VERƏN HƏRƏKƏTLƏRİN ZAMANLARI AŞAĞİDAKI KİMI UZLAŞİR.
1. PAST SİMPLE + PAST SİMPLE WHEN I WAS THERE SHE DİD İT.
2. PAST SİMPLE + PAST CONTİNUOUS WHEN I SAW HER SHE WAS HAVİNG DİNNER.
3. PAST CONTİNUOUS + PAST CONTİNUOUS WHİLE I WAS SLEEPİNG SHE WAS WATCHİNG TV.
KEÇMİŞ SADƏ ZAMAN ADƏTƏN AŞAĞİDAKI ZAMAN FORMALARI İLƏ UZLAŞİR:
| PAST PERFECT+PAST SİMPLE | I HAD READ THE BOOK WHEN HE CAME. |
| PAST CONTİNUOUS+PAST SİMPLE | I WAS READİNG THE ARTİCLE WHEN HE CAME. |
| PRESENT PERFECT + PAST SİMPLE | İ‘VE NEVER SEEN HİM SİNCE HE LEFT BAKU. |
| PAST SİMPLE+PAST SİMPLE | SHE RANG ME WHEN I WAS AT HOME. |
| PRESENT SİMPLE+PAST SİMPLE | I KNOW SHE WENT THERE YESTERDAY. |
THE FUTURE SİMPLE TENSE
GƏLƏCƏK SADƏ ZAMAN
DÜZƏLDİLMƏSİ: BU ZAMANİN KÖMƏKÇI FEİLI SHALL\WİLL, ƏSAS FEİLI İSƏ FEİLIN FEİL1FORMASİDİR. I ŞƏXSİN TƏKI VƏ CƏMI İLƏ (İ, WE) “SHALL”, QALAN ŞƏXSLƏRLƏ İSƏ “WİLL” İŞLƏDİLIR. DİLIMİZƏ “ACAQ2” KİMI TƏRCÜMƏ OLUNUR.
I SHALL GO – MƏN GEDƏCƏYƏM. WE SHALL GO- BİZ GEDƏCƏYİK.
HE\SHE\İT WİLL GO – O GEDƏCƏK. THEY WİLL GO– ONLAR GEDECƏKLƏR.
SHALL I GO? – MƏN GEDƏCƏMMİ? SHALL WE GO? – BİZ GEDƏCƏYİKMİ?
I SHALL NOT GO – MƏN GETMƏYƏCƏM. WE SHALL NOT GO – BİZ GETMƏYƏCƏYİK. HE\SHE WİLL NOT GO – O GETMƏYƏCƏK. THEY WİLL NOT GO -ONLAR GETMƏYƏCƏKLƏR.
GƏLƏCƏK SADƏ ZAMAN GƏLƏCƏKDƏ BAŞ VERƏCƏK, İCRA OLUNACAQ HƏRƏKƏTLƏRI BİLDİRMƏK ÜÇÜN İŞLƏDİLIR. ƏSASƏN AŞAĞİDAKI ZAMAN ZƏRFLƏRI İLƏ İŞLƏNİR:
İ’LL CALL THE FİRE BRİGADE.SORRY, MUM, I FORGOT. I WİLL DO İT AFTER LUNCH.
SOON – TEZLIKLƏ , NEXT WEEK – GƏLƏN HƏFTƏ
TODAY – BU GÜN ,NEXT MONTH – GƏLƏN AY
TONİGHT – BU GECE ,NEXT YEAR – GƏLƏN İL
TOMORROW – SABAH ,NEXT SUMMER – GƏLƏN YAY
THE DAY AFTER TOMORROW – BİRİSI GÜN
NEXT SUNDAY -GƏLƏN BAZAR
THİS WEEK – BUHƏFTƏ ,İN A DAY – BİR GÜNƏ
THİS MONTH -BU AY,İN 3 DAYS – 3 GÜNƏ
THİS YEAR – BU İL ,İN AN HOUR – BİR SAATA
THİS SUMMER – BU YAY ,İN 2 WEEKS – 2 HƏFTƏYƏ
THİS SUNDAY – BU BAZAR , İN 20 MİNUTES – 20 DƏQİQƏYƏ
| AFTER TWO DAYS | İKI GÜNDƏN SONRA |
QEYD: BU ZAMAN ZƏRFLIKLƏRI ƏSASƏN CÜMLƏNİN SONUNDA İŞLƏDİLIR. ANCAQ SOON HƏM ƏVVƏLDƏ, HƏM ORTADA, HƏM DƏ SONDA İŞLƏNƏ BİLIR.
WE SHALL BE STUDENTS SOON – BİZ TEZLIKLƏ TƏLƏBƏ OLACAĞIQ.
WE SHALL SOON BE STUDENTS – BİZ TEZLIKLƏ TƏLƏBƏ OLACAĞIQ.
SOON WE SHALL BE STUDENTS – BİZ TEZLIKLƏ TƏLƏBƏ OLACAĞIQ.
HOPE SÖZÜNDƏN SONRA ƏSASƏN NÖVBƏTI XƏBƏR GƏLƏCƏK ZAMANDA OLUR:
I HOPE SHE WİLL GO – ONUN GEDƏCƏYİNI ÜMİD EDİRƏM
PROBABLY, I EXPECT, İ’M SURE, I THİNK, I DON’T THİNK, I WONDER, VƏ S. IFADƏLƏRI DƏ TEZ- TEZ GƏLƏCƏK
ZAMANDA İŞLƏDİLIR.
I WONDER WHAT WİLL HAPPEN
GƏLƏCƏK SADƏ ZAMAN ADƏTƏN FORMASI AŞAĞİDAKI ZAMAN FORMALARI İLƏ UZLAŞİR;
PRESENT PERFECT
+ (SİMPLE) FUTURE
PRESENT SİMPLE
GƏLƏCƏKDƏ DANİŞMAQ ÜÇÜN FUTURE SİMPLE, PRESENT SİMPLE, PRESENT CONTİNUOUS ZAMANLARI VƏ TO BE
GOİNG TO IFADƏSİNDƏN İSTIFADƏ EDİLIR.
| DANİŞİQ ANİNDA QƏRARA ALINAN HƏRƏKƏTLƏR.GƏLƏCƏKDƏ DƏYİŞİLMƏSİ MÜMKÜN OLMAYAN HƏRƏKƏTLƏR. QABAQCADAN GÖRÜLƏN, GÜMAN EDİLƏN HƏRƏKƏTLƏR. NİYYƏT, VƏD, DƏVƏT, ÜMİD, HƏDƏ-QORXU IFADƏ EDƏN HƏRƏKƏTLƏR. | (SİMPLE) FUTURE | THERE ARE NO POTATOES LEFT. – OK, İ’LL BUY SOME. WE’LL HAVE SNOW İN İNTER. I THİNK İT WİLL RAİN TOMORROW. I PROMİSE İ’LL BUY YOU A RİNG. |
| TO BE GOİNG TO | GƏLƏCƏKDƏ İCRA EDİLƏCƏK HƏRƏKƏTLƏRI BİLDİRMƏK ÜÇÜN “TO BE GOİNG TO” IFADƏSİNDƏN DƏ İSTIFADƏ OLUNUR. BU ZAMAN “TO BE”ŞƏXSƏ GÖRƏ (AM\İS\ARE) DƏYİŞİR. SUAL VƏ İNKARI DA TO BE-NİN FORMALARI İLƏ DÜZƏLIR. DİLIMİZƏ BİR “ BİR ŞEYI ETMƏYI PLANLAŞDİRMAQ” KİMI TƏRCÜMƏ OLUNUR. TO BE GOİNG TO IFADƏSI TO GO, TO COME, TO LEAVE VƏ S. FELLƏRLƏ İŞLƏDİLMİR. WAS/WERE GOİNG TO İSƏ BUNUN KEÇMİŞ HALIDİR.İŞİN PLANLANDİĞİNİ LAKİN SONRADAN HƏYATA KEÇMƏDİYİNI IFADƏ EDƏR: | LOOK AT THE CLOUDS. İT İS GOİNG TO RAİN. HE HAS WON THE LOTTERY AND HE İS GOİNG TO BUY A CAR. HE WAS GOİNG TO HOLD A PARTY, BUT HE COULDN 7 AFFORD İT. |
| 5. CƏDVƏL VƏ PROQRAMLAR HAQQİNDA DANİŞARKƏN. | SİMPLE PRESENT | WHEN DOES THE FİLM START? |
| 6. ŞƏRT BİLDİRƏN HƏRƏKƏTLƏR. | SİMPLE PRESENT (ZAMAN VƏ ŞƏRT BUDAQ CÜMLƏLƏRİNDƏ) +SİMPLE FUTURE (BAŞ CÜMLƏDƏ) | WHEN MOTHER GETS MONEY SHE’LL BUY ME A NEW BİKE. |
| 7. YAXİN GƏLƏCƏK ÜÇÜN PLANLAŞDİRİLMİŞ HƏRƏKƏTLƏR. | PRESENT PROGRESSİVE( İNDİKI DAVAM EDİCİ) | WE’RE HAVİNG A PARTY TOMORROW. |
| GƏLƏCƏKDƏ MÜƏYYƏN BİR VAXTDA BAŞ VERƏCƏK HƏRƏKƏTLƏR. | FUTURE CONTİNUOUS | HE’LL BE FLYİNG TO BAKU AT 5 TOMORROW. |
| 9. GƏLƏCƏKDƏ MÜƏYYƏN BİR VAXTA QƏDƏR BİTƏCƏK HƏRƏKƏTLƏR. | FUTURE PERFECT | SHE’LL HAVE FİNİSHED HER ARTİCLE BY 3. |
ŞƏRT BUDAQ CÜMLƏSİNDƏ GƏLƏCƏK SADƏ ZAMAN İŞLƏNMİR. ONUN ƏVƏZİNƏ İNDİKI SADƏ ZAMAN İŞLƏNİR. ŞƏRT BUDAQ CÜMLƏSİNDƏ BUDAQ CÜMLƏNI BAŞ CÜMLƏYƏ “IF VƏ UNLESS” (ƏGƏR,SA2) BAĞLAYİCİLARI BAĞLAYİR. BU QAYDA YALNİZ BUDAQ CÜMLƏYƏ AİDDİR. IF VƏ UNLESS – DƏN SONRA GƏLƏN CÜMLƏ BUDAQ CÜMLƏ OLUR.
I SHALL STAY AT MY UNCLE‘S IFI ENTER THE UNİVERSTY NEXT YEAR.
ƏGƏR GƏLƏN İL MƏN UNİVERSİTETƏ GİRSƏM, DAYİMGİLDƏ QALACAĞAM.
QEYD: UNLESS İNKARLIQ BİLDİRİR VƏ NOT-SUZ İŞLƏNİR. UNLESS = IF … NOT
YOU WON’T ENTER THE UNİVERSİTY UNLESS YOU READ HARD.
YOU WON’T ENTER THE UNİVERSİTY IF YOU DON’T READ HARD.
ƏGƏR ÇOX OXUMASAN UNİVERSİTETƏ GİRMƏYƏCƏKSƏN.
ZAMAN BUDAQ CÜMLƏSİNDƏ DƏ GƏLƏCƏK SADƏ ZAMAN İŞLƏNMİR. ONUN ƏVƏZİNƏ İNDİKI SADƏ ZAMAN İŞLƏNİR. BU QAYDA DA YALNİZ BUDAQ CÜMLƏYƏ AİDDİR. BAĞLAYİCİLARDAN SONRA GƏLƏN CÜMLƏ BUDAQ CÜMLƏ OLUR. ZAMAN BUDAQ CÜMLƏSI AŞAĞİDAKI BAĞLAYİCİLARLA İŞLƏNİR:
WHEN – … ANDA2 AS SOON AS – …AN2 KİMİ
WHİLE – …ARKƏN2 BEFORE – … MAZDAN2 ƏVVƏL
AFTER – … DAN2 SONRA TİLL \ UNTİL \ BY THE TİME – … ANA2 KİMİ
MY FATHER WİLL BUY ME A BİCYCLE WHEN HE COMES FROM MOSCOW TOMORROW.
ATAM SABAH MOSKVADAN GƏLƏNDƏ MƏNƏ VELOSİPED ALACAQ.
BY THE TİME MY MOTHER RETURNS FROM WORK I SHALL COOK A MEAL.
ANAM İŞDƏN QAYİDANA KİMI MƏN YEMƏK BİŞİRƏCƏYƏM.
TO BE ABOUT TO+ MƏSDƏR (BİR HƏRƏKƏTI ETMƏK ÜZRƏ OLMAQ) FORMASI DA GƏLƏCƏK ZAMANI BİLDİRMƏK ÜÇÜN İŞLƏDİLƏ BİLIR:
THE FUTURE SİMPLE TENSE İN THE PAST
KEÇMİŞƏ NƏZƏRƏN GƏLƏCƏK SADƏ ZAMAN
DÜZƏLDİLMƏSİ: BU ZAMANİN KÖMƏKÇI FEİLI SHOULD\WOULD, ƏSAS FEİLI İSƏ FEİLIN FEİL1FORMASİDİR. I ŞƏXSİN TƏKI VƏ CƏMI İLƏ (İ, WE) “SHOULD”, QALAN ŞƏXSLƏRLƏ İSƏ “WOULD” İŞLƏDİLIR. DİLIMİZƏ ACAQ2 VƏ YA ACAQDİ2 KİMI TƏRCÜMƏ OLUNUR.
I SHOULD GO – MƏN GEDƏCƏKDİM. HE\SHE\İT WOULD GO – O GEDƏCƏKDİ.
SHOULD I GO? -MƏN GEDƏCƏKDİMMİ? SHOULD WE GO? –BİZ GEDƏCƏKDİKMİ?
YOU WOULD NOT GO – SƏN GETMƏYƏCƏKDİN. HE\SHE WOULD NOT GO – O GETMƏYƏCƏKDİ.
KEÇMİŞƏ NƏZƏRƏN GƏLƏCƏK ZAMAN İCRASI KEÇMİŞDƏ NƏZƏRDƏ TUTULMUŞ HƏRƏKƏTLƏRI BİLDİRMƏK ÜÇÜN İŞLƏDİLIR. BU ZAMAN ƏSASƏN MÜRƏKKƏB CÜMLƏLƏRDƏ İŞLƏDİLIR VƏ KEÇMİŞ SADƏ ZAMANLA UZLAŞİR.
I BELIEVED THAT YOU WOULD WİN.
MƏN İNANİRDİM Kİ, SƏN QALIB GƏLƏCƏKSƏN.
GƏLƏCƏK SADƏ ZAMAN KİMI BU ZAMAN DA ŞƏRT VƏ ZAMAN BUDAQ CÜMLƏLƏRİNDƏ İŞLƏNMİR. ONUN ƏVƏZİNƏ KEÇMİŞ SADƏ ZAMAN İŞLƏNİR.
AFTER THE RAİN STOPPED WE SHOULD GO HOME.
WE SHOULD GO HOME AFTER THE RAİN STOPPED.
YAĞİŞ DAYANANDAN SONRA BİZ EVE GEDƏCƏKDİK.
İNGİLIS DİLINDƏ “IF” VƏ “WHEN” İLƏ BAŞLAYAN TAMAMLIQ BUDAQ CÜMLƏLƏRI DƏ VAR. ŞƏRT VƏ ZAMAN BUDAQ CÜMLƏLƏRİNDƏN FƏRQLI OLARAQ, TAMAMLIQ BUDAQ CÜMLƏLƏRİNDƏ HƏM GƏLƏCƏK SADƏ ZAMAN (SHALL/WİLL), HƏM DƏ KEÇMİŞƏ NƏZƏRƏN GƏLƏCƏK SADƏ ZAMAN (SHOULD/WHOULD) İŞLƏNƏ BİLIR. DİLIMİZƏ “IF” BAĞLAYİCİSI “Mİ4”, “WHEN” İSƏ “NƏ VAXT, NƏ ZAMAN” KİMI TƏRCÜMƏ OLUNUR. BAŞ CÜMLƏ “NƏYİ/NƏYƏ” SUALLARİNA CAVAB VERİR.
THEY DİDN’T KNOW WHEN THE MEETİNG WOULD BEGİN.
ONLAR İCLASİN NƏ VAXT BAŞLAYACAĞİNI BİLMİRDİLƏR.
THE PRESENT CONTİNUOUS TENSE
İNDİKI DAVAMEDİCI ZAMAN
DÜZƏLDİLMƏSİ: BU ZAMANİN KÖMƏKÇI FEİLI AM\İS\ARE, ƏSAS FEİLI İSƏ FEİLIN FEİL4FORMASİDİR. I ŞƏXSİN TƏKI (İ) İLƏ “AM”, İİI ŞƏXSİN TƏKI (HE, SHE, İT) İLƏ “İS”, QALAN ŞƏXSLƏRLƏ İSƏ “ARE” İŞLƏNİR. DİLIMİZƏ “İR4” KİMI TƏRCÜMƏ OLUNUR.
BU ZAMANDA DİQQƏT EDİLMƏSI LAZİM OLAN BİR XÜSUS DA -İNG ƏLAVƏSİNİN QOŞULDUĞU FEİLƏ NECƏ
YANAŞMASİDİR:
-İNG ŞƏKİLÇİSI STATİV FEİLLƏRDƏN BAŞQA BÜTÜN FEİLLƏRƏ ƏLAVƏ OLUNAR VƏ FEİLDƏ HƏR HANSI BİR DƏYİŞİKLIYƏ SƏBƏB OLMAZ:
WATCH/WATCHİNG ENJOY/ENJOYİNG FEED/FEEDİNG ETC.
-SONU – “E” İLƏ BİTƏN FEİLLƏRƏ -İNG QOŞULDUĞU ZAMAN FEİLIN SONUNDAKI – E DÜŞÜRÜLƏR:USE-USİNG
SONU “EE” İLƏ BİTƏNLƏRDƏ İSƏ HEÇBİR DEYİŞİKLIK OLMAZ:SEE/SEEİNG AGREE/AGREEİNG
-AGE, DYE, SİNGE KİMI HƏRƏKƏTLƏRDƏ DƏ DEYİŞİKLIK OLMAZ:AGE/AGEİNG DYE/DYEİNG
SİNGE[SɪNDƷ]-ODA VERMƏK/SİNGEİNG
YOU ARE WATCHİNG – SƏN BAXİRSAN. HE\SHE İS WATCHİNG – O BAXİR.
ARE YOU WATCHİNG? – SƏN BAXİRSAN? ARE YOU WATCHİNG? – SİZ BAXİRSİNİZ?
I AM NOT WATCHİNG – MƏN BAXMİRAM. WE ARE NOT WATCHİNG – BİZ BAXMİRİQ.
I AM = İ’M I AM NOT = İ’M NOT (AMN’T)
YOU ARE = YOU’RE YOU ARE NOT = YOU AREN’T
HE İS = HE’S HE İS NOT = HE İSN’T
THEY AREN’T PLAYİNG FOOTBALL NOW – ONLAR İNDI FUTBOL OYNAMİR.
1) İNDİKI DAVAMEDİCI ZAMAN DANİŞİQ ZAMANI BAŞ VERƏN, DAVAM EDƏN HƏRƏKƏTLƏRI BİLDİRMƏK ÜÇÜN İŞLƏDİLIR. BU ZAMAN AŞAĞİDAKI ZAMAN ZƏRFLIKLƏRI İŞLƏDİLIR:
NOW – İNDI AT PRESENT – HAZİRDA
STİLL – HƏLƏ DƏ AT THE MOMENT – HAL-HAZİRDA
— PRESENTLY [‘PREZNTLɪ]-İNDİ, BU SAAT
— CURRENTLY [‘KɅRƏNTLI]-CARİ
— NOWADAYS [‘NɑUƏDEɪZ]-İNDİKI ZAMANDA
GRADUALLY ‘GRÆDJUƏLI]-TƏDRİCƏN
DAY BY DAY
MORE AND MORE
STEP BY STEP
RİGHT NOW
FOR THE TİME BEİNG
THESE DAYS
FOR NOW
JUST NOW
AT THİS TİME
HİS TERM,
THİS YEAR,
THİS MONTH,
THİS SEMESTRE
DAY BY DAY
BU ZAMAN ZƏRFLIKLƏRİNDƏN “STİLL” KÖMƏKÇI FEİLLƏ ƏSAS FEİLIN ARASİNDA, DİGƏRLƏRI İSƏ ƏSASƏN CÜMLƏNİN SONUNDA İŞLƏNİR.STİLL TƏSDİQ CÜMLƏLƏRDƏ SADƏ VƏ YA DAVAM EDİCI ZAMANLARLA, İNKARDA İSƏ BİTMİŞ ZAMANDA İŞLƏNƏ BİLƏR.
İ’LL STİLL BE WORKİNG AT SİX. THOUGH SHE’S ALMOST 40, SHE STİLL PLANS TO COMPETE.
İ’VE STİLL GOT TONS TO DO. THE POLICE STİLL HAVEN’T FOUND THE MURDER WEAPON.
THEY ARE WATCHİNG TV AT THE MOMENT – ONLAR HAL-HAZİRDA TELEVİZORA BAXİRLAR.
2) ƏMR CÜMLƏLƏRİNDƏN SONRA GƏLƏN CÜMLƏ ƏSASƏN İNDİKI DAVAMEDİCI ZAMANDA OLUR.
EX:
BE SİLENT!I AM READİNG A BOOK – SAKİT OL! MƏN KİTAB OXUYURAM.
QEYD: BİR QİSİM FEİLLƏR VARDİR Kİ, ONLAR DAVAMEDİCI ZAMANLARDA İŞLƏNƏ BİLMİR. BURA ƏSASƏN HİSS VƏ QAVRAYİŞ BİLDİRƏN FEİLLƏR DAXİLDİR.
| ABHOR [ƏB’HƆː]-NIFRƏT BƏSLƏMƏK. ADMİRE [ƏD’MɑɪƏ]-HEYRAN OLMAQ. ADORE [Ə’DƆː]-PƏRƏSTİŞ ETMƏK AGREE [Ə’GRİː]- RAZİLAŞMAQ APPLY [Æ’PLɑɪ]- TƏTBİQ ETMƏK APPRECİATE [Ə’PRİːƩɪEɪT]- QİYMƏTLƏNDİRMƏK ASTONİSH [ƏS’TƆNɪƩ]-TƏƏCCÜBLƏNDİRMƏK BELIEVE [Bɪ’LIːV]- İNANMAQ BELONG [Bɪ’LƆŊ]- MƏXSUS OLMAQ CARE [KƐƏ] –QAYĞİSİNA QALMAQ COME FROM[KɅM] (-DAN GƏLMƏK) CONCERN [KƏN’SƏːN] -MARAQLANDİRMAQ CONTAİN [KƏN’TEɪN] EHTİVA ETMƏK COST [KƆST] DƏYMƏK (QİYMƏT) DESERVE [Dɪ’ZƏːV] –LAYİQ OLMAQ DESİRE [Dɪ’ZAɪƏ]ARZULAMAQ DESPİSE [DɪS’PAɪZ]TƏHQİR ETMƏK DETEST [Dɪ’TEST]NIFRƏT ETMƏK | DİSLIKE [DɪS’LAɪK] BƏYƏNMƏMMƏK DOUBT [DɑUT] ŞÜBHƏLƏNMƏK ENJOY [ɪN’DƷƆɪ] HƏZZ ALMAQ ENVY [‘ENVɪ]–PAXİLLIQ ETMƏK EQUAL [‘İːKWƏL]BƏRABƏR OLMAQ EXİST [ɪG’ZɪST] -MÖVCUD OLMAQ FEAR [FɪƏ] -QORXMAQ FORGET [FƏ’GET] -UNUTMAQ FORGİVE [FƏ’GɪV] -BAĞİŞLAMAQ GUESS [GES] –GÜMAN ETMƏK HATE [HEɪT] -NIFRET ETMƏK HOPE [HOUP] –ÜMİD ETMƏK İMAGİNE [ɪ’MÆDƷɪN] –TƏSƏVVÜR ETMƏK İMPRESS [‘ɪMPRES] – TƏƏSSÜRAT YARATMAQ İNCLUDE [ɪN’KLUːD] –DAXİL ETMƏK İNVOLVE [ɪN’VƆLV] – CƏLB ETMƏK KEEP [KİːP] -SAXLAMAQ,QORUMAQ KNOW [NOU]BİLMƏK | LACK [LÆK] – EHTİYAC OLMAQ LAST [LɑːST] -DAVAM ETMƏK LOATHE [LƏUÐ] – NIFRƏT ELƏMƏK MATTER [‘MÆTƏ] –ÖNƏMLI OLMAQ MEAN [MİːN] –MƏNA VERMƏK NEED [NİːD] –EHTİYAC OLMAQ OWE [ƏU] –BORCLU OLMAQ OWN [OUN] –SAHİB OLMAQ PERCEİVE [PƏ’SİːV] -DƏRK ETMƏK PLEASE [PLIːZ] –MƏMNUN ETMƏK) POSSESS [PƏ’ZES] –SAHİB OLMAQ PREFER [PRɪ’FƏː] –ÜSTÜN TUTMAQ PRESUPPOSE [ˌPRİːSƏ’PƏUZ] –GÜMAN ETMƏK REACH [RİːTƩ] -ÇATMAQ REALIZE [‘RɪƏLɑɪZ] -ANLAMAQ RECALL [‘Rɪ’KƆːL] -XATİRLAMAQ REMAİN [Rɪ’MEɪN] –QALMAQ REMEMBER [Rɪ’MEMBƏ] -XATİRLAMAQ | REQUİRE [Rɪ’KWAɪƏ] –TƏLƏB ETMƏK RESEMBLE [Rɪ’ZEMBL] –BƏNZƏMƏK SATİSFY [‘SÆTɪSFAɪ] –MƏMNUN ETMƏK SEEM [SİːM]KİMI GÖRÜNMƏK SOUND [SɑUND]KİMI SƏSLƏNMƏK STOP -DAYANMAQ SUFFİCE [SƏ’FAɪS] –KIFAYƏT ETMƏK SUPPOSE [SƏ’POUZ] –GÜMAN ETMƏK SURPRİSE [SƏ’PRɑɪZ]TƏƏCCÜBLƏNDİRMƏK SURVİVE [SƏ’VAɪV] -SAĞ QALMAQ SUSPECT [‘SɅSPEKT] –ŞÜBHƏLƏNMƏK TRUST [TRɅST] -İNANMAQ UNDERSTAND [ˌɅNDƏ’STÆND] –ANLAMAQ-İSTƏMƏK WİSH [WɪƩ] -ARZULAMAQ |
QEYD: BU FEİLLƏR İNDİKI DAVAMEDİCI ZAMANİN YERİNƏ İNDİKI SADƏ ZAMANDA İŞLƏDİLIR.
EVERYBODY BELIEVES HİM NOW – İNDI HƏR KƏS ONA İNANİR.
FEEL, THİNK, SEE, SMELL, TASTE, WEİGH, REMEMBER, NEED, MEAN, WANT,
LIKE VƏ PREFER FELLƏRI MÜXTƏLIF MƏNALARDA DAVAMCDİCI ZAMAN FORMALARİNDA İŞLƏNƏ BİLIR:
| WEİGH [‘WEɪ] SOUND [SɑUND] TASTE [TEɪST] FEEL [FİːL] HAVE | ÇƏKMƏK (TƏRƏZİDƏ) SİQNAL VERMƏK,ZƏNGI BASMAQ : DADİNA BAXMAQ : TOXUNMAQ : YEMƏK,İÇMƏK |
| HAVE + NOUN : HAVE A ROW, HAVE A FİGHT, HAVE A BATH, HAVE A MEETİNG ETC. | |
| SEE [Sİː] REMEMBER [Rɪ’MEMBƏ] APPEAR [Ə’PɪƏ] SMELL [SMEL] |
THİNK FELI “’DÜŞÜNMƏK, FİKİRLƏŞMƏK”’ MƏNASİNDA – İNG QƏBUL EDİR
WHAT ARE YOU THİNKİNG ABOUT?
LAKİN BİR ŞEYƏ MÜNASİBƏTI SORUŞARKƏN “TO THİNK” FELI CONTİNUOUS QRUPUNUN ZAMANLARİNDA
İŞLƏNMİR.WHAT DO YOU THİNK OF THAT CAR?
NEED, WANT VƏ MEAN FELLƏRI GƏLƏCƏK DAVAMEDİCI VƏ İNDİKI DAVAM EDİB BİTMİŞ ZAMAN FORMALARİNDA
İŞLƏNƏ BİLIR.
WİLL YOU BE NEEDİNG THE CAR THİS AFTERNOON.
İ’VE BEEN WANTİNG TO GO TO AUSTRALIA FOR YEARS.
İ’VE BEEN MEANİNG TO TELL YOU ABOUT RACHEL.
QEYD: TO HAVE FEİLI “VARI OLMAQ, MALIK OLMAQ” MƏNASİNDA DAVAMEDİCI ZAMANLARDA İŞLƏNƏ BİLMİR. ANCAQ “YEMƏK, İÇMƏK, ETMƏK” MƏNALARİNDA DAVAMEDİCI ZAMANLARADA İŞLƏNƏ BİLIR.
THEY ARE HAVİNG TEA NOW – ONLAR İNDI ÇAY İÇİRLƏR.
WE ARE HAVİNG BREAKFAST NOW – BİZ İNDI SƏHƏR YEMƏYI YEYİRİK.
“ALWAYS” VƏ FOREVER SÖZLƏRİNI İNDİKI DAVAM EDİCI ZAMANLA BİRLIKDƏ İŞLƏTSƏK CUMLƏYƏ NƏDƏNSƏ ŞİKAYƏTLƏNMƏK,RAZI QALMAMAQ (COMPLAİNİNG) MƏNASI QATAR.
-MY WIFE ALWAYS GETS UP EARLIER THAN ME AND PREPARES THE BREAKFAST.
-MY ROOMMATE HİS ALWAYS LEAVİNG HİSS DİRTY CLOTHES ON THE FLOOR, (COMPLAİNİNG)
İNDİKI DAVAMEDİCI ZAMAN FORMASI ADƏTƏN AŞAĞİDAKI ZAMAN FORMALARI İLƏ UZLAŞİR.
FUTURE CONTİNUOUS+ PRESENT CONTİNUOUS
İ’LL BE READİNG A NEWSPAPER WHİLE YOU’RE WATCHİNG TV.
PRESENT PERFECT + PRESENT CONTİNUOUS
İ’VE DONE MY LESSONS NOW İ’M PLAYİNG ON THE COMPUTER.
İMPERATİVE SENTENCE+ PRESENT CONTİNUOUS
DON’T COME IF YOU ARE READİNG.
PRESENT SİMPLE+ PRESENT CONTİNUOUS
YOU CAN GO SWİMMİNG WHİLE İ’M HAVİNG LUNCH.
THE PAST CONTİNUOUS TENSE
KEÇMİŞ DAVAMEDİCI ZAMAN
BU ZAMANİN KÖMƏKÇI FEİLI WAS\WERE, ƏSAS FEİLI İSƏ FEİLIN FEİL4FORMASİDİR. I VƏ İİI ŞƏXSİN TƏKI İLƏ (İ, HE, SHE, İT) İLƏ “WAS”, QALAN ŞƏXSLƏRLƏ İSƏ “WERE” İŞLƏNİR. DİLIMİZƏ “İRDİ4” KİMI TƏRCÜMƏ OLUNUR.
THEY WERE SLEEPİNG – ONLAR YATİRDİLAR.
THEY WERE NOT SLEEPİNG – ONLAR YATMİRDİLAR.
WAS NOT = WASN’T WERE NOT = WEREN’T
KEÇMİŞ DAVAMEDİCI ZAMAN KEÇMİŞDƏ DƏQİQ BİR VAXTDA, MÜƏYYƏN BİR ANDA BAŞ VERƏN, DAVAM EDƏN HƏRƏKƏTLƏRI BİLDİRMƏK ÜÇÜN İŞLƏDİLIR. HƏRƏKƏTİN KEÇMİŞDƏ DAVAM ETMƏSI ÜÇ YOLLA GÖSTƏRİLƏ BİLƏR:
DƏQİQ VAXTI GÖSTƏRƏN ZAMAN ZƏRFLIKLƏRI İLƏ:
AT THİS TİME (YESTERDAY) – (DÜNƏN) BU VAXT
AT THAT TİME (YESTERDAY) – (DÜNƏN) O VAXT
AT THAT MOMENT (YESTERDAY) – (DÜNƏN) O AN
AT 5 O’CLOCK (YESTERDAY) – (DÜNƏN) SAAT 5-DƏ
FROM 7 TİLL 9 O’CLOCK (YESTERDAY) – (DÜNƏN) SAAT 7-DƏN 9-A QƏDƏR
AT THE MOMENT YESTERDAY
BY DİNNER YESTERDAY
AT MİDNİGHT
AT NİGHT
AS, JUST AS, WHEN, WHİLE ZAMAN BAĞLAYİCİLARI İLƏ:
HE WAS GOİNG TO THE PARK AT 5 O’CLOCK YESTERDAY – O DÜNƏN SAAT 5-DƏ PARKA GEDİRDİ.
MÜƏYYƏN BİR MÜDDƏT DAVAM EDƏN HƏRƏKƏTLƏRI BİLDİRƏN ZAMAN ZƏRFLIKLƏRI İLƏ:
STİLL- HƏLƏ, HƏLƏ DƏ
ALL DAY (YESTERDAY) – (DÜNƏN) BÜTÜN GÜNÜ
THE WHOLE DAY (YESTERDAY) – (DÜNƏN) BÜTÜN GÜNÜ
ALL DAY LONG (YESTERDAY) – (DÜNƏN) GÜN BOYU
KEÇMİŞ SADƏ ZAMAN VƏ YA KEÇMİŞ DAVAMEDİCI ZAMANLA VERİLMİŞ ZAMAN BUDAQ CÜMLƏSI İLƏ. BU ZAMAN WHEN VƏ WHİLE BAĞLAYİCİLARİNDAN İSTIFADƏ EDİLIR.
HALF OF THE WORKERS WERE HAVİNG LUNCH İN THE CAFETERİA WHİLE THE OTHER HALF WERE WORKİNG.
MY FATHER WAS WATCHİNG TV WHİLE I WAS WASHİNG THE CAR.
ATAM TELEVİZORA BAXARKƏN MƏN MAŞİNI YUYURDUM.
MY BROTHER WAS PLAYİNG HEAVY METAL MUSİC WHİLE I WAS HAVİNG DİNNER AT THE END OF A TİRİNG DAY.
W HEN /JUST AS+ SİMPLE PAST, PAST COUNTİNUOUS
PAST CONTİNUOUS, W HEN/JUST AS + SİMPLE PAST
I WAS HAVİNG BREAKFAST WHEN MY BROTHER CAME İNWHEN I LEFT HOME, THEY WERE WATCHİNG TV
W HİLE/AS + PAST CONTİNUOUS, PAST CONTİNUOUS
WHİLE/AS I WAS STUDYİNG, SHE WAS WASHİNG THE DİSHES.
SİMPLE PAST, WHİLE/AS + PAST CONTİNUOUS
THEY STOLE HER MONEY WHİLE/AS SHE WAS SHOPPİNG.
GƏLƏCƏK ZAMANİN DAVAMCDİCI FORMASİ
(THE FUTURE CONTİNUOUS (OR PROGRESSİVE) TENSE FORM)
GƏLƏCƏK ZAMANİN DAVAMEDİCI FORMASI GƏLƏCƏKDƏ DƏQİQ BİR VAXTDA BAŞ VERƏCƏK, İCRA EDİLƏCƏK HƏRƏKƏTLƏRI GÖSTƏRMƏK ÜÇÜN İŞLƏDİLIR:SHALL BE/ WİLL BE+ ƏSAS FEİLIN SONUNA –İNG ARTİRMAQLA DÜZƏLIR.
| AT THİS TİMETHE DAY AFTER TOMORROW AT 6 O`CLOCK TOMORROW | THE WHOLE DAY NEXT MONDAY ALL DAY TOMORROW |
| AT THİS TİME TOMORROW | ALL THE EVENİNG |
| FROM SİX TO NİNE O`CLOCK | ALL THE TİME |
| ALL DAY TOMORROW | AT THAT TİME TOMORROW |
| ALL DAY LONG ALL DAY LONG TOMORROW THE WHOLE EVENİNG | AT THAT MOMENT FROM SEVEN TİLL NİNE O`CLOCK |
HE CAN’T COME AT TWO TOMORROW BECAUSE HE’LL BE GİVİNG A LESSON AT THAT TİME.
NƏZAKƏTLƏ HƏR HANSI BİR SUAL VERƏRKƏN DƏ İSTIFADƏ OLUNUR:
WİLL YOU BE TAKİNG ME WİTH YOU? – MƏNI DƏ ÖZÜNÜZLƏ APARA BİLƏRSİNİZMİ?
GƏLƏCƏKDƏ DAVAM EDƏN İKI HƏRƏKƏT EYNI VAXTDA BAŞ VERƏRSƏ BAŞ CÜMLƏ FUTURE CONTİNUOUS, BUDAQ CÜMLƏ İSƏ PRESENT
CONTİNUOUS ZAMANI İLƏ IFADƏ EDİLIR.
WHİLE HE İS HAVİNG HİS BREAKFAST İ’LL BE READİNG THİS BOOK.
BU HƏRƏKƏTLƏR FAKT KİMI GÖSTƏRİLƏRSƏ, SİMPLE ZAMANLARI İLƏ IFADƏ OLUNUR. BAŞ CÜMLƏ FUTURE
SİMPLE, BUDAQ CÜMLƏ PRESENT SİMPLE ZAMANLA IFADƏ OLUNUR.
PRESENT SİMPLE + FUTURE SİMPLE
WHİLE HE HAS BREAKFAST I SHALL READ THİS BOOK.
GƏLƏCƏK DAVAMEDİCI ZAMAN FORMASI ADƏTƏN AŞAĞİDAKI ZAMANLARLA UZLAŞİR: PRESENT SİMPLE
+ FUTURE CONTİNUOUS
PRESENT CONTİNUOUS
WHİLE HE İS DOİNG HİS WORK İ’LL BE WASHİNG.
SHE’LL BE HAVİNG DİNNER WHEN YOU COME HOME.
KEÇMİŞƏ NƏZƏRƏN GƏLƏCƏK ZAMANİN DAVAMEDİCI (THE FUTURE CONTİNUOUS İN THE PAST TENSE FORM)
KEÇMİŞƏ NƏZƏRƏN GƏLƏCƏK ZAMANİN DAVAMEDİCI GƏLƏCƏK DAVAM EDİCI ZAMAN FORMASI İLƏ DEMƏK
OLAR Kİ, EYNİDİR.
A) BU ZAMAN FORMASI WOULD BE/SHOULD BE + İNG İLƏ DÜZƏLIR.
B) BU ZAM AN FORMASİNDA BAŞ CÜMLƏNİN XƏBƏBRI KEÇMİŞ ZAMANDA İŞLƏNİR.
SHE SAİD THAT SHE WOULD BE GİVİNG A BOOK AT SEVEN.
THE PRESENT PERFECT TENSE
İNDİKI BİTMİŞ ZAMAN
DÜZƏLDİLMƏSİ: BU ZAMANİN KÖMƏKÇI FEİLI HAVE\HAS, ƏSAS FEİLI İSƏ FEİLIN FEİL3FORMASİDİR. İİI ŞƏXSİN TƏKI (HE, SHE, İT) İLƏ “HAS”, QALAN ŞƏXSLƏRLƏ İSƏ “HAVE” İŞLƏDİLIR. DİLIMİZƏ “MİŞ4”, “İB4” BƏZƏN DƏ “İR4” KİMI TƏRCÜMƏ OLUNUR.
HAVE/HAS+Pİİ
YOU HAVE EATEN – SƏN YEMİSƏN.
HE\SHE HAS EATEN – O YEYİB.
HAVE YOU EATEN? – SƏN YEMİSƏN?
HAS HE\SHE EATEN? – O YEYİB?
YOU HAVE NOT EATEN – SƏN YEMƏMİSƏN.
THEY HAVE NOT EATEN – ONLAR YEMƏYİBLƏR.
HAVE = ‘VE HAVE NOT = HAVEN’T
HAS = ‘S HAS NOT = HASN’T
İLK DƏFƏ BAŞ VERMİŞ HƏRƏKƏTLƏRI IFADƏ ETMƏK ÜÇÜN İNDİKI BİTMİŞ ZAMAN İSTIFADƏ EDİLIR:
İT İS THE FİRST TİME+PRESENT PERFECT
İT İS THE SECONDTİME+PRESENT PERFECT
İT İS THE FİRST TİME I HAVE DRİVEN A BUS.İT’S THE SECOND TİME I HAVE SEEN YOU.
1) İNDİKI BİTMİŞ ZAMAN KEÇMİŞDƏ BAŞ VERİB BİTMİŞ, ANCAQ NƏTİCƏSI İNDI GÖZ QABAĞİNDA OLAN HƏRƏKƏTLƏRI BİLDİRMƏK ÜÇÜN İŞLƏDİLIR.
YOU HAVE PASSED YOUR EXAM
I HAVE LOST MY PURSE – MƏN PUL QABİMI İTİRMİŞƏM.
2) BİTMƏMİŞ VAXT KƏSİYİNDƏ BAŞ VERMİŞ HƏRƏKƏTLƏRI BİLDİRMƏK ÜÇÜN İŞLƏDİLIR. YƏNI HƏRƏKƏT OLUB BİTİB, ANCAQ HƏRƏKƏTİN BAŞ VERDİYI VAXT KƏSİYI HƏLƏ DƏ QURTARMAYİB. AŞAĞİDAKI ZAMAN ZƏRFLƏRI BİTMƏMİŞ VAXT KƏSİYİNI GÖSTƏRİR.
TODAY – BU GÜN THİS NİGHT – BU GECƏ
THİS WEEK – BU HƏFTƏ THİS MORNİNG – BU SƏHƏR
THİS MONTH – BU AY THİS EVENİNG – BU AXŞAM
THİS YEAR – BU İL THİS SUMMER – BU YAY
WE HAVE SİGNED A NEW CONTRACT THİS WEEK – BİZ BU HƏFTƏ YENI MÜQAVİLƏ İMZALAMİŞİQ.
3) HƏRƏKƏTİN NEÇƏ DƏFƏ BAŞ VERDİYİNI BİLDİRMƏK ÜÇÜN İŞLƏDİLIR. BUNUN ÜÇÜN AŞAĞİDAKI MİQDAR ZƏRFLIKLƏRİNDƏN İSTIFADƏ EDİLIR.
ONCE – BİR DƏFƏ A FEW TİMES – BİR NEÇƏ DƏFƏ
TWİCE – İKI DƏFƏ SEVERAL TİMES – BİR NEÇƏ DƏFƏ
THRİCE – ÜÇ DƏFƏ MANY TİMES – DƏFƏLƏRLƏ
TEN TİMES – ON DƏFƏ
WE HAVEN’T MET THİS MONTH.
HE HAS WATCHED THİS FİLM A FEW TİMES – O BU FİLMƏ BİR NEÇƏ DƏFƏ BAXİB.
QEYD: ONCE“ BİR VAXTLAR” MƏNASİNDA KEÇMİŞ SADƏ ZAMANLA , “BİR DƏFƏ” MƏNASİNDA İSƏ İNDİKI BİTMİŞ ZAMANLA İŞLƏNİR.
I HAVE SEEN HİM ONCE – MƏN ONU BİR DƏFƏ GÖRMÜŞƏM.
ONCE I SAW HİM AT THE STATİON – BİR DƏFƏ MƏN ONU STANSİYADA GÖRDÜM.
İNDİKI BİTMİŞ ZAMANLA ƏSASƏN AŞAĞİDAKI ZAMAN ZƏRFLIKLƏRI İŞLƏNİR.
JUST – İNDİCƏ
BEFORE – ƏVVƏLLƏR
NEVER – HEÇ VAXT
YET – HƏLƏ (İNKARDA), ARTİQ (SUALDA)
EVER – HEÇ, İNDİYƏ KİMI
LATELY – SON ZAMANLAR, AXİR VAXTLAR
ALREADY – ARTİQ (TƏSDİQDƏ)
RECENTLY – SON ZAMANLAR, AXİR VAXTLAR
LATELY, RECENTLY,TODAY, THİS WEEK (YEAR..), İN MY LIFE, İN THE LAST
FEW DAYS, A LOT, SO FAR (HƏLƏ Kİ), TWİCE (THREE
TİMES…), MANY TİMES, FOR AGES, FOR A LONG TİME, ALL
MY LIFE, UP TO NOW, İT İS THE FİRST TİME.LATELY, RECENTLY,
TODAY, THİS WEEK (YEAR..), İN MY LIFE, İN THE LAST
FEW DAYS, A LOT, SO FAR (HALO Kİ), TWİCE (THREE
TİMES…), MANY TİMES, FOR AGES, FOR A LONG TİME, ALL
MY LIFE, UP TO NOW, İT İS THE FİRST TİME,UP TO THE PRESENT, UP TİLL NOW,EVERAL TİMES (WEEKS, YEARS ETC.)
\BEFORE NOW.
SİNCE
–İR BAĞLAYİCI CONJUNCTİON) OLARAQ: THEY HAVEN’T QUARRELLED SİNCE THEY LEFT SCHOOL
-BİR ZƏRF (ADVERB) OLARAQ : I MET HİM İN JUNE AND I HAVEN’T SEEN HİM SİNCE.
-BİR SÖZÖNÜ (PREPOSİTİON) OLARAQ : HE HAS BEEN İN BAKU SİNCE 1996.
FOR
ÜMUMİYYƏTLƏ PRESENT PERFECT ZAMANI İLƏ İŞLƏNİR, LAKİN DİGƏR ZAMANLARLA DA İŞLƏNİR:
HE HAS BEEN ABROAD FOR EİGHT YEARS, HELIVED ABROAD FO R EİGHT YEARS,
LATELV/RECENTİV
‘SON ZAMANLARDA’ MƏNASİNA GƏLƏN BU ZAMAN ZƏRFLƏRI PRESENT PERFECT İLƏ
İŞLƏNİR. LATELY ZƏRFI RECENTLY ‘-YƏ NƏZƏRƏN MÜSBƏT CÜMLƏLƏRDƏ DAHA AZ İŞLƏNİR.
JOHN HAS SEEMED WORRİED LATELY/RECENTLY.
I LECTURED TO SEVEN HUNDRED SWEDES LATELY/RECENTLY.
RECENTLY ‘A SHORT TİME AGO’ = ‘QİSA MÜDDƏT ƏVVƏL” MƏNASİNA DA GƏLIR
THE PROBLEM HAS BEEN İGNORED UNTİL VERY RECENTLY.
HEHAS LEFT HERE RECENTLY.
YET
‘HƏLƏ‘ MƏNASİNI VERİR, HƏM SUALDA ( ARTİQ ,HƏLƏ), HƏM DƏ İNKARDA ( HƏLƏ) CÜMLƏNİN SONUNDA
İŞLƏNİR:
I HAVENOT MADE UP MY MİND YET.
HAS HE COME BACK YET? – O, ARTİQ QAYİDİB?
HAVE YOU HAD YOUR LUNCH YET?
BU ZAMAN FORMASI KEÇMİŞDƏ QEYRİ-MÜƏYYƏN BİR VAXTDA BAŞLANMİŞ MÜƏYYƏN MÜDDƏT
DAVAM ETMİŞ VƏ DANİŞİQ ANİNDA DA DAVAM ETMƏKDƏ OLAN HƏRƏKƏTLƏRI IFADƏ EDİR. BU HƏRƏKƏTLƏRI IFADƏ
ETMƏK ÜÇÜN DAVAMEDİCI ZAMAN FORMALARİNDA İŞLƏDİLMƏYƏN STATİV FEİLLƏR (TO BE, TO HAVE, TO KNOW VƏ S.) İŞLƏDİLIR VƏ BU ZAMAN HƏRƏKƏTİN BAŞLANĞİC MÜDDƏTİNI GÖSTƏRMƏK ÜÇÜN SİNCE (BƏRİ), DAVAM MÜDDƏTİNI GÖSTƏRMƏK ÜÇÜN FOR (Kİ) SÖZÖNÜLƏRİNDƏN İSTIFADƏ EDİLIR.
WE HAVE BEEN HERE SİNCE JULY.
İNDİYƏ QƏDƏRKI MÜDDƏTI GÖSTƏRMƏK ÜÇÜN İNKAR CÜMLƏLƏRDƏ FOR ƏVƏZİNƏ İN DƏ İŞLƏNƏ BİLIR.
I HAVEN’T SEEN YOU İN YEARS.I HAVEN’T SEEN YOU FOR 5 YEARS.
ZAMAN BUDAQ CÜMLƏSİNİN SİNCE İLƏ VERİLMİŞ XƏBƏRI ADƏTƏN PAST SİMPLE, BAŞ CÜMLƏNİN XƏBƏRI İSƏ
PRESENT PERFECT ZAMANİNDA İŞLƏNİR.
HİS LIFE HAS BECOME MORE İNTERESTİNG SİNCE HE ENTERED THE UNİVERSİTY.
BƏ`ZƏN ZAMAN BUDAQ CÜMLƏSİNİN SİNCE İLƏ VERİLMİŞ XƏBƏRI İNDİKI BİTMİŞ VƏ YA İNDİKI BİTMİŞ DAVAMEDİCI ZAMANLARLA IFADƏ EDİLƏ BİLIR. BU ZAMAN SİNCE “O VAXTDAN” MƏNASİNI VERİR.
SİNCE İ’VE LIVED HERE, I HAVEN’T SEEN YOU.I HAVE READ 3 ARTİCLES SİNCE I ’VE BEEN SİTTİNG HERE.
“EVER, NEVER, JUST, ALREADY” KÖMƏKÇI FEİLLƏ ƏSAS FEİLIN ARASİNDA, DİGƏRLƏRI İSƏ CÜMLƏNİN SONUNDA İŞLƏNİR.ALREADY- SÖZÜ TƏSDİQDƏ ƏSAS FEİLDƏN ƏVVƏL, SUALDA CÜMLƏNİN SONUNDA İŞLƏNİR:
HAVE YOU EVER BEEN TO LONDON? – SƏN HEÇ LONDONDA OLMUSAN?
HAVE YOU READ THİS ARTİCLE ALREADY?
İNFORMASİYANİN HARADA VƏ NƏ VAXT BAŞ VERDİYI DANİŞANI MARAQLANDİRMİR,DANİŞANI YALNİZ HƏRƏKƏTİN NƏTİCƏSI MARAQLANDİRİR:BU MƏNADA PRESENT PERFECT ÇOX VAXT JUST, ALREADY, LATELY, RECENTLY, EVER, NEVER, YET, BEFORE QEYRİ-MÜƏYYƏN ZAMAN ZƏRFLIKLƏRI İLƏ İŞLƏNİR.
İ’M SURE WE HAVE MET BEFORE.
I HAVE ALREADY FİNİSHED MY JOB.
HE HAS NEVER BEEN TO FRANCE.
HOW MUCH…?/HOW MANY…?/HOW MANY TİMES…?/ SİNCE WHEN…? /HOW LONG…? + İNDİKI BİTMİŞ ZAMAN
HOW MUCH MONEY HAVE YOU EARNED?
SİNCE WHEN HAVE YOU KNOWN ME?
İT’S + PERİOD + SİNCE+ PAST SİMPLE
İT’S + PERİOD + SİNCE+PRESENT PERFECT
İT’S FİVE YEARS SİNCE I HAVE SEEN ELCHİN.
(I HAVEN’T SEEN ELCHİN FOR FİVE YEARS)
I T’S FİVE YEARS SİNCE THEY LAST MOVED TO BAKU
I T’S FOU R MONTHS SİNCE HE HAS LISTENED TO THAT SONG.
(HE HASN’T LISTENED TO THAT SONG FOR FOUR MONTHS)
İT’S FOU R MONTHS SİNCE HE LAST LISTENED TO THAT SONG.
(HE LAST LISTENED TO THAT SONG FOUR MONTHS AGO)
DİQQƏT:BRİTANİYA İNGİLISCƏSİNDƏ İNDİKI VƏ KEÇMİŞ ZAMANLAR DAHA ÇOX İT İS A LONG TİME SİNCE…/ İT İS TWO YEARS SİNCE…/İT İS AGES SİNCE../SİNCE WHEN DİD … ?/HOW LONG İS İT SİNCE? QURULUŞUNDA İŞLƏNİR.
İT İS AGES SİNCE WE MET.
SİNCE WHEN DİD HE EVER LISTEN TO ME?
HOW LONG İS İT SİNCE YOU LAST SAW HİM?
DİQQƏT:AMERİKAN İNGİLISCƏSİNDƏ İNDİKI BİTMİŞ ZAMANLA İŞLƏNƏN ZAMAN ZƏRFLƏRI İNDİKI SADƏ,KEÇMİŞ SADƏ VƏ GƏLƏCƏK SADƏ ZAMANLARLA DA İŞLƏNƏ BİLƏR:İ’LL NEVER DO THAT AGAİN.
İN 1970 BRİTAİN’S CAR İNDUSTRY WAS ALREADY İN SERİOUS TROUBLE.NOTHİNG EVER HAPPENS HERE.
PRESENT PERFECT HEÇ VAXT HƏRƏKƏTİN HARADA VƏ NƏ VAXT BAŞ VERDİYİNI GÖSTƏRMƏK ÜÇÜN İŞLƏDİLMİR. BU
HALDA PAST SİMPLE İŞLƏDİLIR. BUNA GÖRƏ DƏ WHEN/WHAT TİME, WHERE İLƏ BAŞLANAN SUAL CÜMLƏLƏRİNDƏ PAST
SİMPLE ZAMANİNDAN İSTIFADƏ EDİLIR.WHERE DİD YOU BUY THE DİCTİONARY?
BƏ`ZƏN WHEN – ‘SONRA ’ MƏNASİNI IFADƏ EDƏRKƏN PRESENT PERFECT ZAMANI İLƏ İŞLƏNƏ BİLIR.
CALL ME WHEN YOU’VE FİNİSHED..
SİMPLE PAST JUST NOW,PRESENT PERFECT İSƏ JUST-İNDİCƏ ZƏRFLƏRI İLƏ İŞLƏNİR.
HE HAS JUST COME.I FELT A SUDDEN HEADACHE JUST NOW.
ZAMAN VƏ ŞƏRT BUDAQ CÜMLƏLƏRİNDƏ BİTMİŞ OLACAQ HƏRƏKƏTLƏR FUTURE PERFECT İLƏ DEYİL PRESENT
PERFECT VƏ YA PRESENT SİMPLE ZAMANLARI İLƏ IFADƏ EDİLIR.
İ’LL GİVE YOU THE BOOK AS SOON AS I READ İT.
İ’LL GİVE YOU THE BOOK AFTER I HAVE LEFT THE SCHOOL.
KEÇMİŞDƏ BİR DƏFƏDƏN ÇOX BAŞ VERMİŞ HƏRƏKƏTLƏR DƏ İNDİKI BİTMİŞ ZAMANLA İŞLƏNİR:
I HAVE SEEN THİS FİLM THREE TİMES.
I HAVE OFTEN WİSHED I HAD LEARNED TO READ OLD BOOKS.
BU ZAMANDA WHEN/WHAT TİME-LA SUALVERMƏK OLMUR. YƏNİ, WHEN/WHAT TİME+ HAVE/HAS OLMAZ!
SİNCE WHEN + HAVE/HAS
WHEN DİD YOU SEE ME?
SİNCE WHEN + HAVE YOU SEEN ME?
SİNCE WHEN HAVE YOU KNOWN ME?
THE PAST PERFECT TENSE
KEÇMİŞ BİTMİŞ ZAMAN
HAD + PARTİCİPLE İI İLƏ İŞLƏNİR. DİLIMİZƏ “MİŞDİ4” KİMI TƏRCÜMƏ OLUNUR.
SHE HAD JUST EATEN LUNCH.
HE\SHE HAD EATEN – O YEMİŞDİ.
HAD YOU EATEN? – SƏN YEMİŞDİN?
HAD HE\SHE EATEN? – O YEMİŞDİ?
KEÇMİŞ BİTMİŞ ZAMAN KEÇMİŞDƏ MÜƏYYƏN BİR VAXTA QƏDƏR BAŞ VERİB BİTMİŞ HƏRƏKƏTLƏRI BİLDİRMƏK ÜÇÜN İŞLƏDİLIR. HƏRƏKƏTİN BİTMƏSI İKI YOLLA GÖSTƏRİLƏ BİLƏR:
1) BY (QƏDƏR, KİMİ) SÖZÖNÜ İLƏ İŞLƏNƏN ZAMAN ZƏRFLIKLƏRI İLƏ:
BY 1990 – 1990-CI İLƏ QƏDƏR
BY YESTERDAY – DÜNƏNƏ KİMI
BY LAST MONTH – KEÇƏN AYA QƏDƏR
BY THE END OF THAT YEAR – O İLIN SONUNA QƏDƏR
BY 5 O’CLOCK YESTERDAY – DÜNƏN SAAT 5-Ə KİMİ
BY THE DAY BEFORE YESTERDAY – SRAĞA GÜNƏ QƏDƏR
BY THE END OF MONTH
BY THE END OF SEPTEMBER
BY THAT TİME
BY FİVE O`CLOCK
BY THE TİME
BY THE TİME WE REACHED THE SCHOOL THE LESSON HAD ALREADY BEGUN.
BY THAT TİME I HAD KNOWN HİM FO R 5 YEARS.
THE FİLM HAD FİNİSHED BY 10 O’CLOCK YESTERDAY – FİLM DÜNƏN SAAT10-A QƏDƏR BİTMİŞDİ.
2) KEÇMİŞ SADƏ ZAMANLA VERİLMİŞ ZAMAN BUDAQ CÜMLƏSI İLƏ:
AFTER SHE HAD CLEANED THE HOUSE, THE GUESTS ARRİVED.
BEFORE THE GUESTS ARRİVED, SHE HAD CLEANED THE HOUSE.
SHE HAD CLEANED THE HOUSE WHEN THE GUESTS ARRİVED.
WHEN WE ARRİVED İN BAKU THE RAİN HAD STOPPED.
BİZ BAKİYA ÇATANDA YAĞİŞ DAYANMİŞDİ.
KEÇMİŞ BİTMİŞ ZAMANLA ƏSASƏN AŞAĞİDAKI ZAMAN ZƏRFLIKLƏRI İŞLƏNİR.
JUST – YENİCƏ BEFORE – ƏVVƏLLƏR
NEVER – HEÇ VAXT ALREADY – ARTİQ (TƏSDİQDƏ)
EVER – HEÇ, İNDİYƏ KİMI YET – HƏLƏ (İNKARDA), ARTİQ (SUALDA)
AFTER
BEFORE
PREVİOUSLY THE FİLM HAD JUST BEGUNWHEN THEY CAME.
ONLAR GƏLƏNDƏ FİLM YENİCƏ BAŞLAMİŞDİ.
BU ZAMAN MÜRƏKKƏB TABELI CÜMLƏLƏRDƏ HƏM BAŞ CÜMLƏDƏ, HƏM DƏ BUDAQ CÜMLƏDƏ İŞLƏNİR. HANSI CÜMLƏNİN XƏBƏRI 1-
CI BAŞ VERİBSƏ O KEÇMİŞ BİTMİŞDƏ, 2-CI BAŞ VERİBSƏ O KEÇMİŞ SADƏ ZAMANDA İŞLƏNİR.
PAST PERFECT + BEFORE/BY THE TİME/UNTİL/TİLL WHEN/SO/+ PAST SİMPLE
PAST SİMPLE + AFTER/AS SOON AS / BECAUSE/ AS/ALTHOUGH/ +PAST PERFECT
NO SOONER… THAN (TƏSDİQ-YENİCƏ, TƏZƏCƏ) VO SCARCELY… WHEN /HARDLY… WHEN |BARELY.. WHEN (İNKAR-YENİCƏ, TƏZƏCƏ) SÖZLƏRI İLƏ İŞLƏNƏN TABELI MÜRƏKKƏB CÜMLƏLƏRDƏ BAŞ CÜMLƏDƏ PAST PERFECT, BUDAQ CÜMLƏDƏ PAST SİMPLE İŞLƏNİR.BU BAĞLAYİCİLAR OLAN CÜMLƏDƏ BAŞQA İNKAR SÖZÜ İŞLƏNMİR:
I HAD BARELY STEPPED İNTO THE BATH WHEN THE TELEPHONE RANG.
BARELY HAD I STEPPED İNTO THE BATH WHEN THE TELEPHONE RANG.
THE YOUNG COUPLE HAD NO SOONER LEFT THE PARTY THAN PEOPLE BEGAN TO GOSSİP
ABOUT THEM.
NO SOONER HAD THE YOUNG COUPLE LEFT THE PARTY THAN PEOPLE BEGAN TO GOSSİP
ABOUT THEM.
HARDLY HAD THE EXECUTİVE BEGUN HİS SPEECH WHEN HİS ASSİSTANT İNTERRUPTED HİM.
THE EXECUTİVE HAD HARDFY BEGUN HİS SPEECH WHEN HİS ASSİSTANT İNTERRUPTED HİM
| AFTER + | PAST PERFECT, SİMPLE PAST | +SİMPLE PAST |
AFTER SHE HAD GRADUATED FROM UNİVERSİTY, SHE WENT TO ENGLAND
AFTER WE HAD TRAVELLED ON A COACH FOR TEN STRAİGHT HOURS, WE CONTİNUED OUR
JOURNEY BY HORSE.
SHE FELT BETTER AFTER SHE HAD TAKEN AN ASPİRİN.
AFTER SHE HAD TAKEN AN ASPİRİN, SHE FELT BETTER.
| BEFORE + | SİMPLE PAST, | PAST PERFECT |
| SİMPLE PAST |
BEFORE SHE CAME TO LIVE İN THİS CİTY, SHE HAD LIVED İN BAKU.
BEFORE SHE CAME TO LIVE İN THİS CİTY, SHE LIVED İN BAKU.
PAST SİMPLE+TİLL/UNTİLL+PAST SİMPLE
PAST SİMPLE+TİLL/UNTİLL+PAST PERFECT
| I DİDN’T SPEAK TO HİM UNTİL/TİLL HE SPOKE TO ME. |
| I DİDN’T SPEAK TO HİM UNTİL/TİLL HE HAD SPOKEN TO ME. |
AS SOON AS+PAST SİMPLE+PAST SİMPLE
AS SOON AS+PAST PERFECT+PAST SİMPLE
AS SOON AS THEY FOUND/HAD FOUND A BETTER HOUSE, THEY SOLD THEİR OLD ONE.
“ONCE” AS SOON AS VƏ AFTER MƏNASİNI VERƏN BİR BAĞLAYİCİDİR VƏ ƏKSƏRƏN, BAĞLI OLDUĞU CÜMLƏDƏBİTMİŞ ZAMANLAR İŞLƏNƏR:ONCE İ’D FOUND OUT WHERE HE LIVED, I WENT TO SEE HİM
PAST CONTİNUOUS+WHEN+PAST SİMPLE
SHE WAS PREPARİNG DİNNER WHEN I GOT HOME.
PAST SİMPLE+WHEN+PASTSİMPLE
SHE PREPARED DİNNER WHEN I GOT HOME.
PAST PERFECT+WHEN+PAST SİMPLE
SHE HAD PREPARED DİNNER WHEN I GOT HOME.
WHEN+PAST PERFECT+PAST SİMPLE
WHEN I HAD EXPLAİNED THE SUBJECT TO THE CLASS, I GAVE THEM A QUİZ.
BY THE TİME + SİMPLE PAST, PAST PERFECT
BY THE TİME THE GUESTS ARRİVED, MY MOTHER HAD FİNİSHED ALL THE COOKİNG.
BY THE TİME + SİMPLE PAST + WAS/WERE+ALREADY +VERB+İNG
BY THE TİME + SİMPLE PAST + HAD+ALREADY+ Pİİ+ VERB+İNG
BY THE TİME WE PREPARED HER MİLK, THE BABY WAS ALREADY CRYİNG.
BY THE TİME WE PREPARED HER MİLK, THE BABY HAD ALREADY STARTED CRYİNG.
THE FUTURE PERFECT TENSE
GƏLƏCƏK BİTMİŞ ZAMAN
: BU ZAMANİN KÖMƏKÇI FEİLI SHALL HAVE\WİLL HAVE, ƏSAS FEİLI İSƏ FEİLIN FEİL3FORMASİDİR. BİRİNCI ŞƏXSİN TƏKI VƏ CƏMI (İ, WE) İLƏ “SHALL HAVE”, DİGƏR ŞƏXSLƏRLƏ İSƏ “WİLL HAVE” İŞLƏNİR. DİLIMİZƏ “ACAQ2” KİMI TƏRCÜMƏ OLUNUR.
I SHALL HAVE SENT – MƏN GÖNDƏRƏCƏM. WE SHALL HAVE SENT – BİZ GÖNDƏRƏCİYİK..
YOU WİLL HAVE SENT – SƏN GÖNDƏRƏCƏKSƏN. YOU WİLL HAVE SENT – SİZ GÖNDƏRƏCƏKSİNİZ.
SHALL I HAVE SENT? – MƏN GÖNDƏRƏCƏM? WİLL THEY HAVE SENT? – ONLAR GÖNDƏRƏCƏKLƏR?
I SHALL NOT HAVE SENT – MƏN GÖNDƏRMƏYƏCƏM.
YOU WİLL NOT HAVE SENT – SƏN GÖNDƏRMƏYƏCƏKSƏN.
WE SHALL NOT HAVE SENT – BİZ GÖNDƏRMƏYƏCƏYİK..
THEY WİLL NOT HAVE SENT – ONLAR GÖNDƏRMƏYƏCƏKLƏR.
SHALL HAVE = ‘LL HAVE SHALL NOT HAVE = SHAN’T HAVE
WİLL HAVE = ‘LL HAVE WİLL NOT HAVE = WON’T HAVE
GƏLƏCƏK BİTMİŞ ZAMAN GƏLƏCƏKDƏ MÜƏYYƏN BİR VAXTA QƏDƏR BAŞ VERİB BİTƏCƏK HƏRƏKƏTLƏRI BİLDİRMƏK ÜÇÜN İŞLƏDİLIR. HƏRƏKƏTİN GƏLƏCƏKDƏ BİTMƏSI İKI YOLLA GÖSTƏRİLƏ BİLƏR:
1) BY (QƏDƏR, KİMİ) SÖZÖNÜ İLƏ VERİLMİŞ ZAMAN ZƏRFLIKLƏRI İLƏ:
BY 2020 – 2020-CI İLƏ QƏDƏR
BY TOMORROW – SABAHA KİMI
BY NEXT MONTH – GƏLƏN AYA QƏDƏR
BY THE END OF THİS YEAR – BU İLIN SONUNA QƏDƏR
BY 5 O’CLOCK TOMORROW – SABAH SAAT 5-Ə KİMİ
BY THE DAY AFTER TOMORROW – BİRİSI GÜNƏ QƏDƏR
BY THE END OF THİS YEAR THEY WİLL HAVE BUİLT THİS BUİLDİNG.
BU İLIN SONUNA QƏDƏR ONLAR BU BİNANI TİKƏCƏKLƏR.
2) İNDİKI SADƏ ZAMANLA VERİLMİŞ ZAMAN BUDAQ CÜMLƏSI İLƏ:
BY THE TİME MY MOTHER COMES I SHALL HAVE CLEANED ALL OF THE ROOMS.
ANAM GƏLƏNƏ KİMI MƏN OTAQLARİN HAMİSİNI TƏMİZLƏYƏCƏM.
THE PRESENT PERFECT CONTİNUOUS TENSE
İNDİKI BİTMİŞ DAVAMEDİCI ZAMAN
DÜZƏLDİLMƏSİ: BU ZAMANİN KÖMƏKÇI FEİLI HAVE BEEN \ HAS BEEN, ƏSAS FEİLI İSƏ FEİLIN FEİL4FORMASİDİR. İİI ŞƏXSİN TƏKI (HE, SHE, İT) İLƏ “HAS BEEN”, QALAN ŞƏXSLƏRLƏ İSƏ “HAVE BEEN” İŞLƏDİLIR. DİLIMİZƏ İR4 KİMI TƏRÜMƏ OLUNUR.
I HAVE BEEN READİNG – MƏN OXUYURAM.
YOU HAVE BEEN READİNG – SİZ OXUYURSUNUZ.
HE\SHE HAS BEEN READİNG – O OXUYUR
HAS HE\SHE BEEN READİNG? – O OXUYUR?
YOU HAVE NOT BEEN READİNG – SƏN OXUMURSAN.
HE\SHE HAS NOT BEEN READİNG – O OXUMUR. .
HAVE BEEN = ‘VE BEEN HAVE NOT BEEN = HAVEN’T BEEN
HAS BEEN = ‘S BEEN HAS NOT BEEN = HASN’T BEEN
İNDİKI BİTMİŞ DAVAMEDİCI ZAMAN KEÇMİŞDƏ BAŞLAMİŞ, İNDİYƏ KİMI DAVAM ETMİŞ VƏ HƏLƏ DƏ DAVAM ETMƏKDƏ OLAN HƏRƏKƏTLƏRI BİLDİRMƏK ÜÇÜN İŞLƏDİLIR. BU ZAMAN HƏRƏKƏTİN BAŞLAMA NÖQTƏSI “SİNCE” (DAN2 BƏRİ), DAVAM ETMƏ MÜDDƏTI İSƏ “FOR” (MÜDDƏTİNDƏ) İLƏ GÖSTƏRİLIR.
THEY HAVE BEEN LIVİNG İN LONDON FOR A LONG TİME.
ONLAR UZUN MÜDDƏTDİR Kİ, LONDONDA YAŞAYİRLAR.
QEYD: DAVAMEDİCI ZAMANDA İŞLƏNƏ BİLMƏYƏN FEİLLƏR BU ZAMANLA DA İŞLƏNƏ BİLMƏDİYI ÜÇÜN İNDİKI BİTMİŞ ZAMANLA İŞLƏNİR.
THEY HAVE KNOWN EACH OTHER FOR AGES – ONLAR BİR-BİRİNI ÇOXDANDİR TANİYİRLAR.
THE PAST PERFECT CONTİNUOUS TENSE
KEÇMİŞ BİTMİŞ DAVAMEDİCI ZAMAN
DÜZƏLDİLMƏSİ: BU ZAMANİN KÖMƏKÇI FEİLI HAD BEEN, ƏSAS FEİLI İSƏ FEİLIN FEİL4FORMASİDİR.
DİLIMİZƏ İRDİ4 KİMI TƏRÜMƏ OLUNUR.
WE HAD BEEN READİNG – BİZ OXUYURDUQ.
HE\SHE HAD BEEN READİNG – O OXUYURDU.
HAD HE\SHE BEEN READİNG? – O OXUYURDU? HAD THEY BEEN READİNG?- ONLAR OXUYURDULAR?
I HAD NOT BEEN READİNG – MƏN OXUMURDUM.
HE\SHE HAD NOT BEEN READİNG – O OXUMURDU. .
HAD BEEN = ‘D BEEN HAD NOT BEEN = HADN’T BEEN
KEÇMİŞ BİTMİŞ DAVAMEDİCI ZAMAN KEÇMİŞDƏ BAŞLAMİŞ , MÜƏYYƏN BİR MÜDDƏT DAVAMETMİŞ, BİTMİŞ HƏRƏKƏTLƏRI BİLDİRMƏK ÜÇÜN İŞLƏDİLIR. BU ZAMANDA DA HƏRƏKƏTİN BAŞLAMA NÖQTƏSI “SİNCE”, DAVAM ETMƏ MÜDDƏTI İSƏ “FOR” İLƏ GÖSTƏRİLIR. ANCAQ İNDİKI BİTMİŞ DAVAMEDİCI ZAMANDAN FƏRQLI OLARAQ BU ZAMAN ƏSASƏN MÜRƏKKƏB CÜMLƏDƏ İŞLƏNİR.YA DA HƏRƏKƏTİN BİTMƏSI BAŞQA BİR CÜMLƏ İLƏ GÖSTƏRİLIR.
SHE HAD BEEN READİNG HER LESSONS SİNCE MORNİNG. NOW SHE İS HAVİNG A REST.
O SƏHƏRDƏN BƏRI DƏRSLƏRİNI OXUYUYRDU. İNDI İSTİRAHƏT EDİR.
XÜSUSI QAYDALAR:
1. ”SİNCE”-DƏN ƏVVƏL BİTMİŞ ZAMANLAR, SONRA İSƏ YALNİZ KEÇMİŞ SADƏ ZAMAN İŞLƏNİR.
İNDİKI BİTMİŞ ZAMAN
KEÇMİŞ BİTMİŞ ZAMAN + SİNCE + KEÇMİŞ SADƏ ZAMAN
İNDİKI BİTMİŞ DAV. ZAMAN
KEÇMİŞ BİTMİŞ DAV. ZAMAN
GEORGE HAS EATEN NOTHİNG SİNCE HE CAME HOME.
CORC EVƏ GƏLƏNDƏN BƏRI HEÇ NƏ YEMƏYİB.
2. ƏGƏR CÜMLƏNİN ZAMAN ZƏRFLIYI AT / İN / ON İLƏ VERİLƏRSƏ, HƏMİN CÜMLƏDƏ BİTMİŞ ZAMANLAR İŞLƏNƏ BİLMƏZ.
3. ZAMAN BUDAQ CÜMLƏLƏRİNDƏ BİTMİŞ ZAMANLAR İŞLƏDİLMİR. YALNİZ AFTER BAĞLAYİCİSİNDAN SONRA KEÇMİŞ BİTMİŞ ZAMAN İŞLƏNƏ BİLIR.
EX: SHE HAD CLEANED THE ROOMS BEFORE HİS MOTHER CAME.
O OTAQLARI ANASI GƏLMƏMİŞDƏN ƏVVƏL TƏMİZLƏMİŞDİ.
SHE CLEANED THE ROOMS AFTER HER MOTHER HAD CAME.
O OTAQLARI ANASI GƏLƏNDƏN SONRA TƏMİZLƏMİŞDİ.
4. WHEN \ WHAT TİME ZƏRFLƏRİNDƏN SONRA BİTMİŞ ZAMANLAR İŞLƏDİLMİR. ONLARİN ƏVƏZİNƏ KEÇMİŞ SADƏ ZAMAN İŞLƏDİLIR.
WHEN DİD TOM SEE US?
THE CONCERT HAD FİNİSHED BY 10 O‘CLOCK.
WHEN DİD THE CONCERT FİNİSH?
I DON’T KNOW WHEN / WHAT TİME HE GOT THE LETTER.
5. SİNCE WHEN / SİNCE WHAT TİME (NƏ VAXTDAN BƏRİ) SUAL SÖZÜ İLƏ YALNİZ BİTMİŞ ZAMANLARA SUAL VERİLIR.
EX: I HAVEN’T SEEN JOHN SİNCE LAST YEAR – MƏN CONU KEÇƏN İLDƏN BƏRI GÖRMÜRƏM.
SİNCE WHEN HAVEN’T YOU SEEN JOHN? – SƏN CONU NƏ VAXTDAN BƏRI GÖRMÜRSƏN?
HE HAS BEEN SLEEPİNG SİNCE MORNİNG – O SƏHƏRDƏN BƏRI YATİR.
SİNCE WHAT TİME HAS HE BEEN SLEEPİNG? – O NƏ VAXTDAN BƏRI YATİR?
THE SEQUENCE OF TENSES
ZAMANLARİN UZLAŞMASİ
ZAMANLAR ŞƏRTI OLARAQ 2 QRUPA BÖLÜNÜR:
| I QRUP: | İI QRUP: |
| 1. İNDİKI SADƏ ZAMAN | 1. KEÇMİŞ SADƏ ZAMAN |
| 2. İNDİKI DAVAMEDİCI ZAMAN | 2. KEÇMİŞ DAVAMEDİCI ZAMAN |
| 3. İNDİKI BİTMİŞ ZAMAN | 3. KEÇMİŞ BİTMİŞ ZAMAN |
| 4. İNDİKI BİTMİŞ DAVAM. ZAMAN | 4. KEÇMİŞ BİTMİŞ DAVAM. ZAMAN |
| 5. GƏLƏCƏK SADƏ ZAMAN | 5. KEÇMİŞƏ NƏZƏRƏN GƏLƏCƏK SADƏ ZAMAN |
| 6. GƏLƏCƏK BİTMİŞ ZAMAN |
1. TAMAMLIQ BUDAQ CÜMLƏSİNDƏ BAŞ CÜMLƏ İNDİKI ZAMANDA OLARSA, BUDAQ CÜMLƏ 11 ZAMANİN İSTƏNİLƏN BİRİNDƏ OLA BİLƏR.
EX: 1) TOM SAYS THAT HE LIVES İN PARİS – TOM DEYİR Kİ, O PARİSDƏ YAŞAYİR.
2) TOM SAYS THAT HE WİLL BE A DOCTOR – TOM DEYİR Kİ, O HƏKİM OLACAQ.
3) TOM SAYS THAT HE HAS SOLD HİS CAR – TOM DEYİR Kİ, O MAŞİNİNI SATİB.
4) TOM SAYS THAT HE İS WATCHİNG TV NOW – TOM DEYİR Kİ, O İNDI TELEVİZORA BAXİR.
5) TOM SAYS THAT HE LIVED İN PARİS – TOM DEYİR Kİ, O PARİSDƏ YAŞAYİRDİ.
6) TOM SAYS THAT HE WAS WATCHİNG TV AT THAT MOMENT.
TOM DEYİR Kİ, O ANDA O TELEVİZORA BAXİRDİ.
7) TOM SAYS THAT HE WOULD BUY BREAD IF HE HAD MONEY.
TOM DEYİR Kİ, ƏGƏR PULU OLSAYDİ, O ÇÖRƏK ALACAQDİ.
8) TOM SAYS THAT HE HAD DONE HİS HOMEWORK BY 11 O’CLOCK.
TOM DEYİR Kİ, O SAAT 11-Ə QƏDƏR EV TAPŞİRİĞİNI ETMİŞDİ.
9) TOM SAYS THAT HE HAD BEEN WATCHİNG TV FOR AN HOUR WHEN THE FİLM BEGAN.
TOM DEYİR Kİ, KİNO BAŞLAYANDA O BİR SAAT İDI KI TELEVİZORA BAXİRDİ.
2. TAMAMLIQ BUDAQ CÜMLƏSİNDƏ BAŞ CÜMLƏ KEÇMİŞ SADƏ ZAMANDA OLARSA BUDAQ CÜMLƏ YALNİZ KEÇMİŞ ZAMANLARDA OLA BİLƏR. ANCAQ DİLIMİZƏ İNDİKI ZAMAN KİMI TƏRCÜMƏ OLUNUR.
EX: TOM SAİD THAT HİS FATHER WORKED AT SCHOOL – TOM DEDI Kİ, ONUN ATASI MƏKTƏBDƏ İŞLƏYİR.
TOM SAİD THAT HE WOULD GO TO THE PARK – TOM DEDI Kİ, O PARKA GEDƏCƏK.
TOM SAİD THAT HE HAD BEEN TO EGYPT – TOM DEDI Kİ, O MİSİRDƏ OLUB.
TOM SAİD THAT HE WAS DRİNKİNG TEA – TOM DEDI Kİ, O ÇAY İÇİR
TOM SAİD THAT HE HAD BEEN WATCHİNG TV SİNCE MORNİNG.
TOM DEDI Kİ, O SƏHƏRDƏN BƏRI TELEVİZORA BAXİR.
QEYD: TAMAMLIQ BUDAQ CÜMLƏSİNDƏ ƏSASƏN AŞAĞİDAKI BAĞLAYİCİLAR İŞLƏNİR:
THAT (Kİ), IF \ WHETHER (Mİ4), WHEN \ WHAT TİME (NƏ VAXT), WHY (NƏ ÜÇÜN, NİYƏ), WHERE (HARA, HARADA), WHO (KİM), WHOM (KİMİ, KİMƏ), WHOSE (KİMİN), WHİCH (HANSİ), WHAT (NƏ, NƏYƏ, NƏYİ), HOW (HECƏ).
3. ZAMAN, ŞƏRT VƏ SƏBƏB-NƏTİCƏ BUDAQ CÜMLƏLƏRİNDƏ HƏM BAŞ CÜMLƏ, HƏM DƏ BUDAQ CÜMLƏ EYNI ZAMANDA OLMALIDİR. YƏNI BAŞ CÜMLƏ İNDİKI ZAMANDA OLARSA BUDAQ CÜMLƏ DƏ İNDİKI ZAMANDA, BAŞ CÜMLƏ KEÇMİŞ ZAMANDA OLARSA BUDAQ CÜMLƏ DƏ KEÇMİŞ ZAMANDA OLMALIDİR.
1) ZAMAN BUDAQ CÜMLƏSI 2) ŞƏRT BUDAQ CÜMLƏSİ
*WHEN – ANDA2 *IF – ƏGƏR SA2
*BEFORE – MAZDAN2 ƏVVƏL * UNLESS – ƏGƏR SA2
*AFTER – DAN2 SONRA
*AS SOON AS – AN2 KİMI 3) SƏBƏB-NƏTİCƏ BUDAQ CÜMLƏSİ
*TİLL – ANA2 KİMI *BECAUSE – ÇÜNKİ, ONA GÖRƏ Kİ
*UNTİL – ANA2 KİMI *AS – ÜÇÜN, GÖRƏ, ÇÜNKİ
*BY THE TİME – ANA2 KİMI *THAT`S WHY – ONA GÖRƏ DƏ
*WHİLE – ARKƏN2 *SO – ONA GÖRƏ DƏ
WHEN, AFTER, BEFORE, AS SOON AS, WHİLE, AS, BY THE TİME, UNTİL, TİLL, AS LONG AS, SO LONG AS,ONCE, WHENEVER, EVERY TİME, THE FİRST TİME, THE LAST TİME, THE NEXT TİME İŞLƏNƏN BUDAQ CÜMLƏDƏ WİLL, BEGOİNG TO, WOULD KİMI GƏLƏCƏK ZAMAN AİD FORMULLAR İŞLƏDİLMİR.AMMA BAŞ CÜMLƏDƏ İŞLƏNƏ BİLƏR.
AFTER HE SİGNS THE TREATY TOMORROW, THE PRİME MİNİSTER WİLL FLY BACK HOME.
WHEN+WİLL\WOULD\BE GOİNG TO OLMAZ!
AFTER+WİLL\WOULD\BE GOİNG TO OLMAZ!
BEFORE+WİLL\WOULD\BE GOİNG TO OLMAZ!
AS SOON AS+WİLL\WOULD\BE GOİNG TO OLMAZ!
WHİLE+WİLL\WOULD\BE GOİNG TO OLMAZ!
AS+WİLL\WOULD\BE GOİNG TO OLMAZ!
BY THE TİME+WİLL\WOULD\BE GOİNG TO OLMAZ!
UNTİL+WİLL\WOULD\BE GOİNG TO OLMAZ!
TİLL+WİLL\WOULD\BE GOİNG TO OLMAZ!
AS LONG AS+WİLL\WOULD\BE GOİNG TO OLMAZ!
SO LONG AS+WİLL\WOULD\BE GOİNG TO OLMAZ!
ONCE+WİLL\WOULD\BE GOİNG TO OLMAZ!
WHENEVER+WİLL\WOULD\BE GOİNG TO OLMAZ!
EVERY-TİME+WİLL\WOULD\BE GOİNG TO OLMAZ!
THE FİRST TİME+WİLL\WOULD\BE GOİNG TO OLMAZ!
THE LAST TİME+WİLL\WOULD\BE GOİNG TO OLMAZ!
THE NEXT TİME+WİLL\WOULD\BE GOİNG TO OLMAZ!
WHEN:ZAMAN BUDAQ CÜMLƏSİNDƏ WHEN+GƏLƏCƏK ZAMAN OLMAZ,AMMA TAMAMLIQ BUDAQ CÜMLƏSİNDƏ OLAR:
GƏLƏCƏK SADƏ+WHEN+İNDİKI SADƏ
İNDİKI ƏMR+WHEN+İNDİKI SADƏ
KEÇMİŞ SADƏ+WHEN+KEÇMİŞ SADƏ
KEÇMİŞ DAVAMEDİCİ+WHEN+KEÇMİŞ SADƏ
KEÇMİŞ DAVAMEDİCİ+WHEN+ KEÇMİŞ DAVAMEDİCİ
KEŞMİÇ BİTMİŞ+WHEN+KEÇMİŞ SADƏ
| AFTER HE HAD SAWTHEROBBER, HE CALLEDTHEPOLICE. |
KEÇMİŞ DAVAM EDİB BİTMİŞ+WHEN+KEÇMİŞ SADƏ
WHİLE
KEÇMİŞ DAVAMEDİCİ+ WHİLE+ KEÇMİŞ DAVAMEDİCİ
KEÇMİŞ DAVAMEDİCİ+ WHİLE+ KEÇMİŞ SADƏ
KEÇMİŞ SADƏ+ WHİLE+ KEÇMİŞ DAVAMEDİCİ
KEÇMİŞ SADƏ+ WHİLE+ KEÇMİŞ SADƏ
KEÇMİŞ SADƏ+ WHİLE+İNDİKI SADƏ
İNDİKI SADƏ+ WHİLE+İNDİKI SADƏ
İNDİKI SADƏ+ WHİLE+İNDİKI DAVAM EDİCİ
AFTER
GƏLƏCƏK SADƏ +AFTER+İNDİKI SADƏ
ƏMR+AFTER+İNDİKI SADƏ
KEÇMİŞ SADƏ+AFTER+KEÇMİŞ BİTMİŞ
AFTER+KEÇMİŞ BİTMİŞ+KEÇMİŞ SADƏ
GƏLƏCƏK SADƏ +AFTER+İNDİKI BİTMİŞ
KEÇMİŞ SADƏ+AFTER+KEÇMİŞ SADƏ
İNDİKI SADƏ+AFTER+İNDİKI SADƏ
AFTER+FEİL+İNG+İSİM+KEÇMİŞ SADƏ
AFTER+HAVİNG+V3+KEÇMİŞ SADƏ
AFTER HAVİNG FİNİSHED HİS WORK HE WENT TO THE PARK.
AFTER FİNİSHİNG HİS WORK,HE WENT TO THE PARK.
AFTER SHE BOUGHT THAT CAR, SHE CRASHED.
AFTER HE HAD SAW THE ROBBER, HE CALLED THE POLICE.
AFTER SHE HAD GRADUATED FROM UNİVERSİTY, SHE WENT TO ENGLAND.
AFTER WE HAD TRAVELLED ON A COACH FOR TEN STRAİGHT HOURS, WE CONTİNUED OUR
JOURNEY BY HORSE TO GET TO THE MOUNTAİN VİLLAGE.
AFTER HE SİGNS THE TREATY TOMORROW, THE PRİME MİNİSTER WİLL FLY BACK HOME.
TİLL/UNTİLL+ İNKAR OLMAZ
İNDİKI SADƏ+ TİLL/UNTİLL+ İNDİKI SADƏ
GƏLƏCƏK SADƏ+ TİLL/UNTİLL+ İNDİKI SADƏ
KEÇMİŞ SADƏ + TİLL/UNTİLL+ KEÇMİŞ SADƏ
AS LONG AS
İNDİKI SADƏ+ AS LONG AS+ İNDİKI SADƏ
GƏLƏCƏK SADƏ+ AS LONG AS+ İNDİKI SADƏ
KEÇMİŞ SADƏ+ AS LONG AS+ KEÇMİŞ SADƏ
SİNCE
İNDİKI BİTMİŞ+SİNCE+ KEÇMİŞ SADƏ
KEÇMİŞ SADƏ ,KEÇMİŞ BİTMİŞ+SİNCE+ KEÇMİŞ SADƏ(2 KEÇMİŞ SADƏ ARASİNDA)
İNDİKI DAVAMEDİB BİTMİŞ+SİNCE+ KEÇMİŞ SADƏ
BEFORE
İNDİKI SADƏ+BEFORE+ İNDİKI SADƏ
ƏMR +BEFORE+ İNDİKI SADƏ
GƏLƏCƏK SADƏ+BEFORE+ İNDİKI SADƏ
KEÇMİŞ SADƏ+BEFORE+ KEÇMİŞ SADƏ
KEÇMİŞ BİTMİŞ+BEFORE+ KEÇMİŞ SADƏ
KEŞMİÇ DAVAM EDİB BİTMİŞ+BEFORE+ KEÇMİŞ SADƏ
AS SOON AS
GƏLƏCƏK SADƏ+ AS SOON AS+ İNDİKI SADƏ
İNDİKI SADƏ+ AS SOON AS+ İNDİKI SADƏ
KEÇMİŞ SADƏ+ AS SOON AS+ KEÇMİŞ SADƏ
AS SOON AS+ KEÇMİŞ BİTMİŞ, +KEÇMİŞ SADƏ
AS SOON AS+ İNDİKI SADƏ+ GƏLƏCƏK SADƏ
AS SOON AS I FİNİSH MY PROJECT, I WİLL CALL YOU.
AS SOON AS HE HAD SAW THE ROBBER, HE CALLED THE POLICE.
IF :İNKAR CÜMLƏ+IF+İNKAR CÜMLƏ OLA BİLIR.DİQQƏT:WHETHER…OR NOT IFADƏSI İŞLƏNƏR,
IF…NOT OR OLMAZ.
GƏLƏCƏK SADƏ+ IF+ İNDİKI SADƏ
ƏMR+IF+İNDİKI DAVAM EDİCİ
ƏMR+IF+ İNDİKI SADƏ
KEÇMİŞƏ NƏZƏRƏN GƏLƏCƏK+IF+ KEÇMİŞ SADƏ
SHOULD HAVE/WHOULD HAVE+IF+KEÇMİŞ BİTMİŞ
İNDİKI DAVAM EDİCİ+IF+ İNDİKI SADƏ
UNLESS+İNKAR OLMAZ.
İNKAR+UNLESS OLAR (İNKAR CÜMLƏ+UNLESS+TƏSDİQ CÜMLƏ)
İNDİKI SADƏ+UNLESS+ İNDİKI SADƏ
GƏLƏCƏK SADƏ+UNLESS+ İNDİKI SADƏ
İNDİKI SADƏ+UNLESS+ İNDİKI DAVAM EDİCİ
BY THE TİME
GƏLƏCƏK BİTMİŞ+ BY THE TİME+ İNDİKI SADƏ
KEÇMİŞ BİTMİŞ+ BY THE TİME+ KEÇMİŞ SADƏ
KEÇMİŞ DAVAMEDİB BİTMİŞ+ BY THE TİME+ KEÇMİŞ SADƏ
WHEN\WHAT TİME+HAD+P2 OLAR
WHEN\WHAT TİME\HOW OFTEN+HAVE\HAS+P2 OLMAZ
KEÇMİŞ SADƏ+BECAUSE+KEÇMİŞ BİTMİŞ
| JUST AS | JUSTAS+PRESENT CONTİNUOUS, FUTURE TENSE | JUST AS THEY ARE TALKİNG ABOUT HER, I WİLL WARN THEM ABOUT İT. | JUST AS+ PAST CONTİNUOUS, PAST CONTİNUOUS JUST AS + PAST CONTİNOUS, SİMPLE PAST | JUST AS THEY WERE HAVİNG FUN, I WAS WORKİNG. JUST AS THEY WERE HAVİNG FUN, I WAS AT WORK. | ||||
| ONCE | ONCE+PRESENT SİMPLE, FUTURE TENSE | ONCE THEY COME, I WİLL KİLL THEM! | ONCE + PAST PERFECT, SİMPLE PAST ONCE + SİMPLE PAST, SİMPLE PAST | ONCE THEY SAW THE ROBBER, THEY CALLED THE POLICE. ONCE SHE HAD SOLD HER OLD ONE, SHE BOUGHT A NEW CAR. | ||||
| WHENEVER | WHENEVER + PRESENT SİMPLE, PRESENT SİMPLE | WHENEVER I SEE HER, I FALL İN LOVE WİTH HER AGAİN. | ||||||
| EVERYTİME | EVERYTİME+ PRESENT SİMPLE, PRESENT SİMPLE | EVERYTİME I SEE HER, I FALL İN LOVEWİTH HER AGAİN. | ||||||
| THE FİRST TİME & THE LAST TİME | THEFİRST TİME+ SİMPLE PAST, SİMPLE PAST | THE FİRST TİME I SAW HER, I FELL İN LOVE WİTH HER. | ||||||
| THE NEXT TİME | THENEXT TİME+ SİMPLE PRESENT, FUTURE TENSE | THENEXT TİME I SEE HER, I WİLLTELL HER THETRUTH. | ||||||
| SİNCE | SİNCE+ SİMPLE PAST, PRESENT PERFECT | SİNCE I CAME BAKU, I HAVE NEVER GONE TO BOULEVARD. | ||||||
| BEFORE | BEFORE+PRESENT SİMPLE, FUTURE TENSE | BEFORE JACK GOES TO JOB, I WİLL TELL HİM WHAT TO DO. | BEFORE + SİMPLEPAST, SİMPLEPAST BEFORE + SİMPLE PAST, PAST PERFECT | BEFORE HE CALLED THE POLICE, HE HAD CALLED THE POLICE. BEFORE SHE BOUGHT A NEW CAR, SHE CRASHED MANY TİMES. |
| AS | AS+PRESENT CONTİNUOUS, FUTURE TENSE | AS THEY ARE TALKİNG ABOUT HER, I WİLL WARN THEM ABOUT İT. | AS+ PASTCONTİNUOUS, PASTCONTİNUOUS AS + PASTCONTİNOUS, SİMPLEPAST | AS THEY WERE HAVİNG FUN, I WAS WORKİNG. AS THEY WERE HAVİNG FUN, I WAS AT WORK. |
DİQQƏT:USED TO+FEİL=KEÇMİŞDƏ VƏRDİŞ HALINI ALMİŞ,TƏKRARLANAN HƏRƏKƏTLƏR ÜÇÜN.
İNKARDA :USED TO=DİD NOT USE TO VƏ YA USED NOT TO OLUR
AMMA TO BE USED TO+FEİL+İNG=VƏRDİŞ ETMƏK,ALIŞMAQ
İNKARDA : TO BE NOT USED TO VƏ YA UNUSED TO
(SİNONİMLƏRİ:GET USED TO+İNG,GET ACCUSTOMED TO+İNG,TO BE ACCUSTOMED TO+İNG.
İNKAR FORMALARİ:GET UNUSED TO,GET UNACCUSTOMED TO,TO BE UNACCUSTOMED TO)
KEÇMİŞ BİTMİŞ+SO+KEÇMİŞ SADƏ
İNDİKI BİTMİŞ+SO+GƏLƏCƏK SADƏ
ONLY IF(ƏGƏR\ƏGƏR YALNİZ)+İNDİKI SADI ZAMAN
THE MEETİNG WİLL BE CANCELLED ONLY IFİT RAİNS
IF ONLLY-KAŞ Kİ+KEÇMİŞ SADƏ VƏ YA KEÇMİŞ BİTMİŞ
IF ONLY I WERE RİCH.IF ONLY I HAD GONE BY TAXİ.
İNDİKI BİTMİŞ ZAMANA AİD OLAN ZAMAN ZƏRFLƏRİ:
İN THE LAST MİLLENNİUM-SON MİN İLDƏ
FOR THE LAST 3 MONTHS-SON 3 AYDA
DURİNG THE PAST DECADE-SON 10 İLDƏ
OVER THE LAST 3 WEEKS-SON 3 HƏFTƏDƏ
FOR THE PAST 3 DAYS-SON 3 GÜN
SIFƏTİN ÜSTÜNLÜK DƏRƏCƏSİNDƏ OLAN SÖZDƏN SONRA VƏ SİRA SAYLARİNDAN SONRA İNDİKI BİTMİŞ ZAMAN İŞLƏNİR:THİS İS THE WORST COFFEEI HAVE EVER DRUNK.THİS İS THE THİRD TİME I HAVE VİSİTED CANADA.
“JUST VƏ ALREADY “ TƏSDİQ CÜMLƏRDƏ,”YET” İSƏ SUAL VƏ İNKAR CÜMLƏDƏ İŞLƏNİR.
“SİNCE” CÜMLƏNİN ƏVVƏLINDƏ GƏLƏRSƏ VƏ CÜMLƏNİN XƏBƏRI “BEEN” OLARSA HƏM BAŞ,HƏM DƏ BUDAQ CÜMLƏDƏ “İNDİKI BİTMİŞ” ZAMAN İŞLƏNƏ BİLƏR:SİNCE I JAVE BEEN THERE,I HAVE DRUNK A CUP OF TEA.
“FOR A LONG TİME”-İNDİKI BİTMİŞ ZAMANDA TƏSDİQ CÜMLƏDƏ, “FOR LONG” VƏ YA “LONG “İSƏ SUAL VƏ İNKAR CÜMLƏDƏ İŞLƏNİR:Ihaven`theardfrom him long\ forlong.
“LAST YEAR” VƏ “İN THE PAST” SÖZLƏRI “KEÇMİŞ SADƏ ZAMANDA” İŞLƏNİR,”İN THE LAST YEAR” VƏ “İN THE PAST YEAR” SÖZLƏRI İSƏ İNDİKI BİTMİŞ ZAMANDA İŞLƏNİR.
İT İS TİME+ SOMEONE+DİD SOMETHİNG
İT İS TİME+THAT+SOMEONE+DİD SOMETHİNG
İT İS ABOUT TİME+THAT+SOMEONE+DİD SOMETHİNG
İT İS ABOUT TİME +SOMEONE+DİD SOMETHİNG
İT İS HİGH TİME +SOMEONE+DİD SOMETHİNG
İT İS HİGH TİME+THAT+SOMEONE+DİD SOMETHİNG: İT İS TİME WE PREPARED THE DİNNER.
THAT+ İT İS HİGH TİME+THAT+SOMEONE+DİD SOMETHİNG:
I THİNK THATİT`S HİGH TİME THAT THEY İNCREASED OUR SALARİES.
AŞAĞIDAKI DÜSTUR KİMDƏNSƏ BİR İŞI GÖRMƏSİNI İSTƏDİYİMİZ ZAMAN İŞLƏDİLIR:
WOULD RATHER +SOMEONE+DİD SOMETHİNG
WOULD SOONER+SOMEONE+DİD SOMETHİNG:I WOULD RATHER YOU PAID ME THE MONEY NOW.
SUPPOSE+SOMEBODY+DID+SOMETHING-FƏRZ EDƏK Kİ.DEYƏK Kİ
SUPPOSING+SOMEBODY+DID+SOMETHING- FƏRZ EDƏK Kİ.DEYƏK Kİ
SUPPOSE\SUPPOSİNG WE WENT TO PARIS,WHERE WOULD YOU LIKE TO VISIT FIRST?
WOULD RATHER+HAVE +V3-MIŞ4 OLMAĞI ÜSTÜN TUTARDIM
WOULD SOONER+HAVE+V3-MIŞ4 OLMAĞI ÜSTÜN TUTARDIM
WOULD PREFER+TO+HAVE +V3-MIŞ4 OLMAĞI ÜSTÜN TUTARDIM
EXAMPLE: I WOULD SOONER HAVE COOKED FISH FOR DINNER.
SHOULD +HAVE+V3-MIŞ4 OLMALI İDİ(AMMA OLMADI)
OUGHT TO+HAVE+V3-MIŞ4 OLMALI İDİ(AMMA OLMADI)
HAD BETTER+HAVE+V3-MIŞ4 OLMALI İDİ(AMMA OLMADI)
EXAMPLE: YOU HAD BETTER HAVE SNUCKOUT LAST NİGHT-DÜNƏN GECƏ GİZLINCƏ ÇÖLƏ ÇIXMALI İDİN(AMMA ÇIXMADIN)
SHOULDN`T +HAVE+V3- OLMAMIŞ OLMALI İDİ(AMMA OLDU)
OUGHTN`T TO+HAVE+V3- OLMAMIŞ OLMALI İDİ(AMMA OLDU)
HAD BETTER NOT+HAVE+V3- OLMAMIŞ OLMALI İDİ(AMMA OLDU)
EXAMPLE: YOU HAD BETTER NOT HAVE SNUCKOUT LAST NİGHT-DÜNƏN GECƏ GİZLINCƏ ÇÖLƏ ÇIXMAMALI İDİN(AMMA ÇIXDIN)
ZAMANLARİN UZLAŞMASİNI BİR DAHA AŞAĞİDAKI DÜSTURLA YADDA SAXLAYAQ:
WHEN+MÜBTƏDA+FEİL1, MÜBTƏDA+FEİL1
WHEN+MÜBTƏDA+FEİL1, MÜBTƏDA+SHALL/WİLL+FEİL1
WHEN+MÜBTƏDA+FEİL1,ƏMR CÜMLƏSI (FEİL1/DON’T+FEİL1)
WHEN+MÜBTƏDA+FEİL2, MÜBTƏDA+FEİL2
WHEN+MÜBTƏDA+FEİL2, MÜBTƏDA+SHOULD/WOULD+FEİL1
WHEN+MÜBTƏDA+FEİL2, MÜBTƏDA+WAS/WERE+FEİL4
WHEN+MÜBTƏDA+FEİL2, MÜBTƏDA+HAD+FEİL3
WHEN+MÜBTƏDA+FEİL2, MÜBTƏDA+HAD+BEEN+FEİL4
WHEN+MÜBTƏDA+WAS/WERE+FEİL4, MÜBTƏDA+FEİL2
IF+MÜBTƏDA+FEİL1, MÜBTƏDA+FEİL1 (NADİR HALLARDA)
IF+MÜBTƏDA+FEİL1, MÜBTƏDA+SHALL/WİLL+FEİL1
IF+MÜBTƏDA+FEİL1, ƏMR CÜMLƏSİ
IF+MÜBTƏDA+FEİL2, MÜBTƏDA+SHOUL/WOULD+FEİL1AS SOON AS+ MÜBTƏDA+FEİL1, MÜBTƏDA+FEİL1
BEFORE MÜBTƏDA+FEİL2, MÜBTƏDA+HAD+BEEN+FEİL4
WHİLE MÜBTƏDA+AM/İS/ARE+FEİL4, MÜBTƏDA+FEİL1
WHİLE MÜBTƏDA+AM/İS/ARE+FEİL4, MÜBTƏDA+AM/İS/ARE+FEİL4
WHİLE MÜBTƏDA+WAS/WERE+FEİL4, MÜBTƏDA+FEİL2
AS SOON AS+MÜBTƏDA+FEİL1, MÜBTƏDA+SHALL/WİLL+FEİL1
AS SOON AS+MÜBTƏDA+FEİL1, EMR CÜMLƏSİ
TİLL(UNTİL) MÜBTƏDA+FEİL1, MÜBTƏDA+FEİL1
TİLL(UNTİL) MÜBTƏDA+FEİL1, MÜBTƏDA+SHALL/WİLL+FEİL1
TİLL(UNTİL) MÜBTƏDA+FEİL1, ƏMR CÜMLƏSİ
AFTER MÜBTƏDA+FEİL1, MÜBTƏDA+FEİL1
AFTER MÜBTƏDA+FEİL1, MÜBTƏDA+SHALL/WİLL+FEİL1
AFTER MÜBTƏDA+FEİL1, ƏMR CÜMLƏSİ
AFTER MÜBTƏDA+HAD+FEİL3, MÜBTƏDA+FEİL2
AFTER MÜBTƏDA+HAD+BEEN+FEİL4, MÜBTƏDA+FEİL2
BEFORE MÜBTƏDA+FEİL1, MÜBTƏDA+FEİL1
BEFORE MÜBTƏDA+FEİL1, MÜBTƏDA+SHALL/WİLL+FEİL1
BEFORE MÜBTƏDA+FEİL1, ƏMR CÜMLƏSİ
BEFORE MÜBTƏDA+FEİL2, MÜBTƏDA+HAD+FEİL3
WHİLE MÜBTƏDA+WAS/WERE+FEİL4,MÜBTƏDA+WAS/WERE+FEİL4
WHİLE MÜBTƏDA+FEİL2, MÜBTƏDA+FEİL2
(MÜBTƏDA+WAS/WERE+FEİL4)
SİNCE+MÜBTƏDA+FEİL2, MÜBTƏDA+HAVE/HAS+FEİL3 (MÜBTƏDA+HAD+FEİL3)
SİNCE+MÜBTƏDA+FEİL2, MÜBTƏDA+HAVE/HAS+BEEN+FEİL4 (MÜBTƏDA+HAD+BEEN+FEİL4)
MÜBTƏDA+ SHALL/WİLL+HAVE+FEİL3
